Περί Δικαιοσύνης και άλλα τινά από τον Πρόεδρο του ΔΣΑ

΄΄Η Δικαιοσύνη σου δικαιοσύνη εις τον αιώνα»

Παρουσίαση από τον Βασίλη Αλεξανδρή, Πρόεδρο Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών

Βιβλιοπωλείο Ιανός 29/4/2015

(Σημείωση: Και εδώ ισχύουν όσα εισαγωγικά καταγράφονται στην χθεσινή ανάρτηση του κειμένου του Μοσχοβάκου στην ίδια εκδήλωση του Ιανού με διοργανωτή τις εκδόσεις Παπαζήση)

Κυρίες και κύριοι βεβαιωθείτε ότι διακατέχομαι από δύο συναισθήματα. Το ένα είναι του οφείλοντος να «αποτιμήσει», εντός εισαγωγικών, ένα συγγραφικό έργο και το δεύτερο είναι να τιμήσω τον συγγραφέα, διότι αποτέλεσε φωτεινό φάρο σε μία περίοδο ισοπέδωσης, σιωπής, συρρίκνωσης και ανελευθερίας. Και το παράδειγμα αυτό του Κακαρά το βίωσα σε μία ηλικία, είναι μελαγχολική η διαπίστωση, όταν δεν είχα τελειώσει ακόμα το γυμνάσιο.

Είχα την χαρά και την τύχη, δεν είναι αντίστοιχο αυτό για τον τιμώμενο, ο αείμνηστος πατέρας μου Στάθης Αλεξανδρής, να είναι υπερασπιστής του στο Ναυτοδικείο και το Αναθεωρητικό Δικαστήριο Αθηνών σε μία εποχή που δεν υπήρχαν δικονομικά δικαιώματα. Δεν υπήρχαν συνταγματικές ελευθερίες. Που δεν ήταν εξασφαλισμένο το δικαίωμα του κατηγορουμένου να απολογείται όπως εκείνος κρίνει. Ούτε ήταν επιτρεπτό στην υπεράσπιση του να χρησιμοποιήσει όποιο επιχείρημα επέλεγε.

Ο Κακαράς σε μία νεαρή ηλικία, νεαρός αξιωματικός,  στο Ναυτοδικείο, Πειραιώς. Πρέπει να σας πω λοιπόν ότι η βιωματική εμπειρία του πατέρα μου ως  υπερασπιστή του, μεταδιδόταν καθημερινά στο σπίτι, μετεφέρετο. Γιατί κακά τα ψέματα, δεν ήτανε συχνό το παράδειγμα εν ενεργεία αξιωματικός να καπελώνει με το τάβλι το έμβλημα της 21^ης Απριλίου, ένστολος ων. Ήτανε ένα ξεχωριστό, φωτεινό παράδειγμα το οποίο συντάραξε και την ελληνική κοινωνία αλλά και την διεθνή κοινή γνώμη.

Γιατί τότε άρχισαν να υπάρχουν τα πρώτα ρήγματα, ότι υπάρχει αντίσταση και αντίδραση μέσα στο στρατιωτικό χώρο, μέσα στο χώρο του Ναυτικού σε σχέση με την αποδοχή ή μη του καθεστώτος της 21^ης Απριλίου.

Με αυτή την εικόνα, όταν έμαθα ότι πρόκειται να εκδώσει βιβλίο, είχα την εντύπωση ότι το πόνημα του θα αφορούσε τα περί την δίκη, το περιστατικό, το εάν του συμπαραστάθηκαν οι συνάδερφοι του, πόσοι ήρθανε ως υπερασπιστές στο Ναυτοδικείο, ποια ήτανε η συλλογική του εμπειρία. Υπήρξε, νομίζω, πάρα πολύ σιωπηλός και σεμνός, και πολύ σωστά το επεσήμανε ο εκλεκτός μου φίλος και συνάδελφος ο Νίκος ο Κωνσταντόπουλος, γύρω από αυτά τα κεντρικά θέματα της ζωής του, που ασφαλώς τον σημάδεψαν.

Έτσι λοιπόν σήμερα καλούμαι, χωρίς να αγνοώ την προσωπικότητα του συγγραφέα, να κάνω μόνο μερικές πολύ σύντομες επισημάνσεις για το βιβλίο που φέρει τον τίτλο ‘Η δικαιοσύνη σου, δικαιοσύνη εις τον αιώνα’. Έχει εμπειρία απονομής δικαιοσύνης ο Αντώνης Κακαράς.

Στο μυθιστόρημα αυτό δύο οι κεντρικοί ήρωες: ο Κωνσταντίνος Λάδας που έχει μότο της ζωής του είσαι ότι δηλώσεις, και πιστεύω ότι είναι αυτό που οι άσχετοι λένε κακό, αυτό προσδιορίζει τους κακούς ηγέτες, αυτό είναι η κινητήρια δύναμη, ο κυρίαρχος της ζωής. Και ο Γιάγκος ο αντίδικος του Λάδα, που είναι ένας άνθρωπος συνετός, αδιαπέραστος από ανηθικότητες και άτρωτος από δυσκολίες, που πιστεύει ότι μπορεί ακολουθώντας το γράμμα του νόμου, να οδηγήσει σε αίσιο πέρας τις διεκδικήσεις του.

Σημειώνω ότι η υπόθεση Λάδα, κατά την διήγηση του συγγραφέα, ξεκίνησε το ’93 και έκλεισε μετά από 11 χρόνια, αυτός είναι ο ταχύς δρόμος της δικαιοσύνης. Δύο επισημάνσεις του νομίζω ότι πρέπει να ακουστούν: «Σκέψου τώρα, εσύ ακριβοδίκαιε αναγνώστη, αν προσφεύγοντας σε θεσμούς όπως η δικαιοσύνη εκφραζόμασταν ελεύθερα και άνετα, σκέψου πόσο πιο όμορφος θα μας φαινόταν ο κόσμος, πόσο θα αποφορτιζόταν το κλίμα εν γένει και πόσο θα εξαλειφόταν η δικομανία που μας χαρακτηρίζει, γιατί τότε θα πετυχαίναμε το δίκιο μας επιχειρηματολογώντας μόνοι μας, με ελεύθερο, ωραίο, εκφραστικό λόγο, και θα καταφεύγαμε και σε πράξεις ανακουφιστικές της ψυχικής μας ταραχής και οργής, αν δεν απέδιδε αυτός ο τρόπος. Δυστυχώς δεν γίνεται έτσι. Αλλά του λόγου μας ως συντάκτες τούτου του έργου βλέπουμε πίσω από τις γραμμές και μέσα στους ήρωες μας, πώς να το κάνουμε δηλαδή, αφού κρατάμε το μαχαίρι και κόβουμε το πεπόνι μόνοι μας.»

Σε μία δεύτερη αποστροφή του λόγου του είναι αποκαλυπτικός, «Και τούτο διότι η υπόθεση Λάδα ξεκίνησε μεν, καθώς είδαμε, να εξετάζεται στο ποινικό της μέρος το ’93, έκλεισε δε καθώς θα δούμε, μετά έντεκα και παραπάνω συναπτά έτη κατά τα έγγραφα του φακέλου, που μας ήρθε στη μούρη ανενδοιάστως με ένα ουφ του Γιάγκου ΄΄επιτέλους, γαμήθηκα αλλά τον γάμησα τον κερατά ΄΄. Έντεκα χρόνια στα δικαστήρια, μάλιστα κύριε Έντεκα χρόνια για να τελεσιδικήσει. Αν, λέμε αν, δε μας περιμένει κάποια έκπληξη, κατ’ αυτάς. Νάτο πάλι το ‘αν’ , διότι το πειθαρχικό, ακόμα τώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές, δεν έχει λήξει. Να μην αναγνωρίσουμε λοιπόν και την περίπτωση αυτή ως θρίαμβο της αναγκαιότητας του κακού, ως στοιχείου για να ξεχωρίζει το καλό; Ιδού και η διδαχή εκ του δικαιακού μας συστήματος.»

Βαθύτατος, σοβαρός, άμεσος και κυρίως επίκαιρος ο προβληματισμός για την αμεσότητα απονομής της δικαιοσύνης και της ακεραιότητας των συνθηκών, υπό τις οποίες απονέμεται η δικαιοσύνη. Έχει σημασία ότι το κύριο μέρος του μυθιστορήματος είναι σε τρίτο πρόσωπο, αν και υπάρχουν τμήματα με διαλόγους μεταξύ των προσώπων. Σε κάποιο δε σημείο του βιβλίου ο συγγραφέας χρησιμοποιεί δεύτερο πρόσωπο απευθυνόμενος στον αναγνώστη, επιζητώντας την σιωπηρή συγκατάθεση του σε κάποιες σκέψεις περί δικαιοσύνης.

Ως προς το δεύτερο βιβλίο του με τίτλο ‘Το γηροκομείο του παραδείσου’ , ο συγγραφέας με έκδηλο πάθος εκφράζεται μέσα από τα συναισθήματα των ηρώων του. Ξεκάθαρα εμπλέκεται σε κάθε αφήγημα, αφού η κριτική που ασκεί στα δρώμενα ξεπερνά τα όρια της καυστικότητας. Είναι προφανώς λάτρης της αυθάδειας, την χρησιμοποιεί ως ρομφαία, απομυθοποιώντας προσωπικά στοιχεία και βιώματα. Ο αναγνώστης πολλές φορές έχει την αίσθηση ότι εξαγνίζεται μέσα από αυτή την διαδικασία.

Με πρόθεση να εξοικειώσει τον αναγνώστη με το έργο του, προφανώς εσκεμμένα, επιλέγει δύσκολη μεν αλλά ελκυστική γραφή. Τοποθετείται εύστοχα και χωρίς δισταγμούς, αναλύοντας με λεπτομέρεια τις αποχρώσεις στις ψυχές των πρωταγωνιστών του. Είναι ρομαντικός και παράλληλα ρεαλιστής. Στροβιλίζεται με θέρμη ανάμεσα σε ανιαρές αλλά και σε περίπλοκες ενδιαφέρουσες καθημερινότητες.

Ο άνθρωπος της αντίθεσης αλλά και των αντιθέσεων και πάντα ο άνθρωπος της συνειδητής στάσης, καταφέρνει με εκλεπτυσμένη ευγένεια, με αγενή διατύπωση αλλά και με ακραίο θάρρος να αναδείξει στοιχεία αξιοπρέπειας και να μας πείσει πως, όπως λέει ο ίδιος, «Ζάλει θα πει να ‘σαι ζωντανός».

 

Ετικέτες: Αλεξανδρής Βασίλης, Κακαράς, δικαιοσύνη