Ένας απλός υπαξιωματικός μιλάει για πραξικόπημα και εισβολή στην Κύπρο

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΓΙΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΙΟΥΛΙΟ/ΑΥΓΟΥΣΤΟ 1974

-: Τι βαθμό έχεις τώρα κύριε Κωνσταντίνου;
Κων/νου: Αντιπλοίαρχος, απόστρατος ειδικότητα ηλεκτρολόγος.
-: Και μιλάμε για το Κυπριακό. Για την Κύπρο, για την υπηρεσία σου στην Κύπρο και μιλάμε άνετα.
Κων/νου: Κανένα πρόβλημα δεν έχω. Καταρχήν να σας πω ότι πολιτικά είμαι από αυτούς τους μεταβλητούς. Λοιπόν κατά διαστήματα πήγα και στο ένα κόμμα, πήγα και στο άλλο και δεν μου αρέσει δηλαδή αυτό το σύστημα το πολιτικό που λένε τώρα και σε πολλούς δεν αρέσει, εμένα δεν μου άρεσε ποτέ. Κυρίως μέσα στον στρατό. Δεν μπορούσα να… δεν εννοούσα μέσα στην δουλειά μου να συζητήσω θέμα τέτοιο. Και ίσως κάποτε να είχα ανακατευτεί. Ήρθε ένας συνάδερφος κάποτε, ο Γιαννούλης – πιθανώς να τον ξέρετε εσείς – να πάω σε ένα κέντρο σε μία συγκέντρωση που έκανε κάποιος ανώτερος αξιωματικός. Και μου είπε Πήγαινε και ζήτα να συμμετέχεις και εσύ. Δεν κατάλαβα να σας πω και τι ήταν αυτό και ούτε και ήξερα τίποτε και δεν μπορούσα να πάω να παρακαλέσω να συμμετάσχω σε μία εκδήλωση. Δεν ξέρω εάν αυτό ήταν το θέμα ή μία έχθρα που είχα από τους παλιούς πολύ φίλους μου … ότι τους έβαλα εγώ στα καράβια όταν ήμουνα στο … Μ’ αυτές τις ειδικότητες…
-: Γιατί αυτοί τι ήτανε πολιτικά και νομίζουν ότι είσαι αντίθετος;
Κων/νου: Εκείνη την περίοδο τουλάχιστον δύο που γνώριζα που ήτανε εκεί πάνω επρόσκειντο στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Και προσπαθήσανε μέσα από εκεί να με κάνουνε ότι εγώ δεν είμαι τέλος πάντων δικός τους και ότι δεν πρέπει να είμαι εκεί. Και μάλιστα μετά από δύο χρόνια που έκανα εκεί στο γραφείο, με βάλανε στις μεταθέσεις. Είχα κάνει κάποια μελέτη και ούτε ο διευθυντής μου, ούτε ο Κλαδάρχης μου ο Σκουριώτης τότε που ήτανε, ήθελαν να φύγω. Και μάλιστα μια μέρα, είχε πάει είκοσι φορές στον Β΄ κλάδο, δεν ξέρω εάν ήσαστε εσείς ακόμα εκεί…
-: Όχι.
Κων/νου: Ήτανε ο κύριος Βουραζέρης. Και κατεβαίνει κάτω και μου λέει, συγνώμη ήτανε και έκφραση του, ‘Ρε Μήτσο τι έχεις κάνει και όλος ο Β΄ κλάδος θέλει να φύγεις από το ΥΕΚ;’ Λέω ‘Κύριε διευθυντά, δεν έχω κάνει τίποτα’ του λέω.
-: Αυτά τώρα σε σχέση με το Κυπριακό και την υπηρεσία σου εκεί;
Κων/νου: Όχι, αλλά…
-: Γιατί τα λες;
Κων/νου: Γιατί τα λέω; Για να δείτε… ίσως αυτά που θα σας πω για το Κυπριακό να παίρνουν μια πλευρά της μιας ομάδας ή της άλλης ομάδας. Ήθελα να σας αποδείξω ότι είμαι ανεξάρτητος άνθρωπος ιδεολογικά. Πάμε τώρα στο Κυπριακό. Λοιπόν το 1972 ξεκίνησα από εκεί, επιλέχτηκα να πάω στην Αμερική σαν ανταλλαγή προσωπικού, επειδή έτυχε να μην πάω αποστολή παρ’ όλο που ήμουνα αρχηγός της σειράς μου – υπαρχηγός μάλλον, αρχηγός ήτανε ο Στρατήγης για τον οποίο πρέπει να ξέρετε προφανώς κάποια ιστορία… ο οποίος αποτάχτηκε σαν ναύτης – και δεν είχα πάει. Πέρασα σχολή Εθνικής έξι μήνες, κάτι έγινε μας στείλανε με απόσπαση στα καράβια μέχρι να διευθετηθεί η κατάσταση.
-: Για τον Στρατήγη είπες ότι ήτανε αρχηγός τάξεως και αποτάχτηκε, γιατί;
Κων/νου: Σε κάποιο καράβι κάποια διένεξη έγινε με τον πρώτο μηχανικό, κάποια διαταγή παράκουσε, ήτανε ένα θέμα υπηρεσιακό και λοιπά, ήτανε άσχετο. Λοιπόν μου λέει ο Λεόνε ‘Που θες να πας; Για λίγο θα πας, για δυο μήνες, τρεις.’ Λέω ‘Πάω στο ΘΥΕΛΛΑ.’ Λοιπόν πήγα στο ΘΥΕΛΛΑ, τελικά πέρασε ο καιρός, πέρασε ο καιρός και δεν είχαμε καμία ειδοποίηση πότε θα φύγουμε για την Αμερική. Στο ΘΥΕΛΛΑ όμως ήρθανε οι ετήσιες δηλώσεις της τοποθέτησης. Έρχεται ο οπλονόμος και εγώ δεν έκανα βέβαια γιατί ήμουνα με απόσπαση και περίμενα να φύγω. Μου λέει ‘Κάνεις δήλωση.’ Του λέω ‘Εγώ είμαι με απόσπαση, θα φύγω.’ Πηγαίνει στον ύπαρχο, λέει ο ύπαρχος ‘Όχι θα κάνεις.’ Τότε οι δηλώσεις ήτανε τρεις, δεν ήτανε τέσσερις όπως γνωρίζετε εσείς στο ΓΕΝ. Στη ΔΝΕ τις άλλαξε μετά ο κύριος Δημητριάδης και έκανε ξεχωριστή της Κύπρου. Και εκεί που δήλωσα στο εξωτερικό δήλωσα Ναι διότι νόμιζα ότι πήγαινα στην Αμερική. Μετά από λίγο καιρό έρχεται ένα σήμα να πάω στην Κύπρο. Ήτανε Απρίλιος περίπου, Απρίλιος του ’73. Δεν ήθελα να πάω, από εδώ από εκεί ρώτησα κάποιους συναδέλφους, δεν είχα κανένα λόγο. Πολλοί πηγαίνανε τότε για τα λεφτά, εγώ δόξα το Θεό με την γυναίκα μου καλά ήμουνα. Μάλιστα ήταν και άρρωστη η γυναίκα μου και δεν το εκμεταλλεύτηκα, διότι επρόκειτο να κάνει μία εγχείρηση καρδιάς. Λόγω ότι ήμουνα πολύ υπάκουος με τα καλά του και τα κακά του, πήγα στη ΔΝΕ είπα ότι δεν θέλω να πάω, μου είπε ο υπόλογος ο Δέρας εκεί ότι ‘Ένα μήνα φυλακή θα φας…’ μου λέει ‘… αν αρνηθείς.’ Ο χαζός εγώ το πίστεψα αντί ν’ ανεβώ στον… να πω ότι έχω ένα πρόβλημα και… Και πήγα στην Κύπρο. Συνέπεσε να πάω στην Κύπρο στο τέλος Μαΐου όταν ήτανε το Κίνημα του Ναυτικού, το οποίο δεν το πήρα είδηση καθόλου. Να σας πω ότι γύρισα μετά και δεν ήξερα τίποτα, κάτι πολύ λίγα άκουσα.
-: Γενικά στην Κύπρο δεν έμαθε κανείς για το Κίνημα του Ναυτικού;
Κων/νου: Εγώ να σας πω την αλήθεια με συναδέρφους δεν έκανα και πολύ παρέα.
-: Ραδιόφωνα, εφημερίδες;
Κων/νου: Τίποτα, τίποτα. Δεν έμαθα τίποτα. Και νομίζω ότι εκείνες τις μέρες πρέπει να ήμουνα στο ΓΕΝ για να φύγω. Και μάλιστα όταν γύρισα…, καταρχήν όταν γύρισα πήγα στο ΣΦΕΝΔΟΝΗ και ήτανε ύπαρχος… και καθίσαμε και τα λοιπά, και όταν διάβασα το βιβλίο σας…ή μάλλον πιο μπροστά το Κίνημα του Ναυτικού και μετά το δικό σας, τότε έμαθα ότι ο κύριος Δεμέστιχας ήταν και αυτός και όλοι σας όλον αυτόν τον αγώνα που είχατε κάνει. Δεν πήρα είδηση τίποτε κύριε Κακαρά. Με τους συναδέλφους σας δεν έκανα πολύ γιατί… δεν ξέρω… κάπου οι ιδέες τους δεν ταιριάζαμε ας πούμε. Ασχολούνταν με τα πράγματα τα οποία τα θεωρούσα άχρηστα και έτσι δεν έμαθα τίποτε. Τέλος πάντων. Και στην Κύπρο έναν μόνο συνάδερφο έκανα παρέα ο οποίος έτυχε και είναι στην γειτονιά μου, με τους άλλους δεν έκανα. Πάντα έκανα με ανθρώπους έξω από το Ναυτικό γι’ αυτό και δεν έχω πολλούς γνωστούς από το Ναυτικό, πολύ λίγους. Γνωστούς να τους βλέπω, να τους χαίρομαι, να δακρύζω που τους βλέπω…αλλά μέσα στην υπηρεσία δεν ξέρω…η στάση που κρατούσανε γενικά για την υπηρεσία δεν μου ταίριαζε. Να πούμε ένα παράδειγμα, παράδειγμα για τους αξιωματικούς. Υπήρχε…είχαμε μία διαφορά, ο καθένας ήτανε στα καθήκοντα του, ο καθένας λέει άλλα. Όταν κάναμε μία συζήτηση και έπαιρνα και έλεγα ‘Μισό λεπτό αυτή είναι η θέση μας…αυτά είναι τα καθήκοντα μας…ο άλλος πήγαινε και έκανε αυτά τα καθήκοντα…’ κάπου με θεωρούσανε και ύποπτο. Οπότε δεν έκανα καθόλου παρέα και είχα την ησυχία μου. Λοιπόν…πήγα στην Κύπρο στο τέλος του Μαΐου το ’73. Όταν πήγα κάτω, πήγα στο Μπογάζι και όταν παρουσιάστηκα στην βάση αντικατέστησα τον (…) Ντεσταβλάκη με τον οποίο ήμασταν στο Βέλγιο στην παραλαβή των ναρκαλιευτικών τύπου (…). Ήτανε μαζί με τον κύριο Ζαράνη στο τεχνικό γραφείο γι’ αυτό και λοιπόν είπε στον Ζαράνη ποιος ήμουνα εγώ, ήξερε ότι ασχολούμαι και με γραφική εργασία και λοιπά αρκετά…και με έβαλε στο τεχνικό γραφείο. Πως ξεκίνησα με τα γραφικά; Στη σχολή Ναυτοπαίδων όταν πήγα στον τρίτο μήνα ο κύριος Πολυάδης που μας έκανε Ελληνικά, μετά που πήγα στον πίνακα με πήρε στα (…) της σχολής επί 3 χρόνια και δεν έκανα αγγαρείες καθόλου και όσα μαθήματα ήτανε Ελληνικά – επειδή είχα κάνει δύο τάξεις στο γυμνάσιο και οι υπόλοιποι ήταν του Δημοτικού, σχεδόν η πλειονότητα – πήγαινα στο γραφείο…
-: Του Δημοτικού εννοείς και οι υπαξιωματικοί όλοι;
Κων/νου: Το πλείστον των υπαξιωματικών του στρατοπέδου ήταν του Δημοτικού, υποχρεωτικά. Ήμασταν λίγοι, λίγοι οι οποίοι είχαμε κάνει δυο, μία ή δυο τρεις τάξεις στο Γυμνάσιο και εγώ είχα βγάλει δυο τάξεις τότε. Και από εκεί ασχολήθηκα λιγάκι με τα γραφικά. Μπήκα λοιπόν στο γραφείο με τον κύριο Ζαράνη και μετά νομίζω από ένα τρίμηνο έφυγε και ο Ζαράνης και ήρθε ο κύριος Ντάνος, γνωστός τώρα από το σύστημα του Κυπριακού. Εγώ είχα νοικιάσει ένα σπίτι έξω από την βάση, το οποίο ήταν χωρισμένο στα δύο. Ήταν ένας υπάλληλος της Ηλεκτρικής της Λευκωσίας που μέσα σε ένα συνοικισμό που ήτανε ας πούμε κάποια ελίτ πλούσιοι, αυτός κατάφερε επειδή ήτανε στην ΔΕΗ και πήρε κι αυτός ένα μερίδιο και επειδή δεν είχε λεφτά να κάνει βίλα, έκανε ένα κτιριάκι το οποίο το είχε χωρίσει στη μέση και έκανε δυο δυαράκια, γκαρσονιέρες ας το πούμε έτσι. Αλλά είχε κάνει και μία μεσόπορτα για να μπορέσει να το περάσει από την Πολεοδομία. Έτσι λοιπόν πήγα μέσα…και μας άνοιξε και την πόρτα…ήταν έτσι ανοιχτό. Μετά λοιπόν που ήρθε ο κύριος Ντάνος έψαχνε κι αυτός για σπίτι. Ο κύριος Ντάνος ήταν τότε χωρισμένος και είχε μία κοπέλα με την οποία συζούσε. Πάρα πολύ καλή κοπέλα. Και ήρθε λοιπόν και έψαχνε ένα σπίτι, του είπα ότι νοικιάζει ο άλλος το διπλανό και τράβα και νοίκιασε το δίπλα και μετά από λίγες μέρες έκλεισε η πόρτα, έβαλε μια πόρτα και ήμασταν σε μία κατοικία σε δύο γκαρσονιέρες δίπλα δίπλα. Καλός άνθρωπος ο κύριος Ντάνος ήσυχος και λοιπά. Όταν έφτασε όμως… γι’ αυτό σου ρωτάω ένα πράγμα ότι άσχετα τι θα επακολουθήσει μετά και τι πίστεψε μετά, διότι είναι αλήθειες πολλά πράγματα που μπορεί να πήρα… Όταν κατέβηκε κάτω ο Ντάνος δεν ήτανε ας το πούμε δεξιός. Μάλιστα είχε τραγούδια του Θεοδωράκη και λοιπά κι έδειχνε ότι ήτανε ας πούμε από το Κέντρο και προς τα Αριστερά και έτσι ήταν μάλιστα και η κοπέλα. Γιατί η κοπέλα του έγινε φίλη με την γυναίκα μου. Αυτό κύλησε όλο το θέμα. Με το που πηγαίνεις στην Κρήτη προσπαθούνε κάποιοι να σε εγκλωβίσουνε…
Καν: Στην Κύπρο εννοείς.
Κων/νου: Ναι στην Κύπρο…είτε οι Γριβικοί…, κυρίως οι Γριβικοί πηγαίνανε τώρα εκεί πέρα, είτε Μακαριακοί. Πιο πολλοί οι Γριβικοί ερχόντουσαν εκεί σε μας τους Έλληνες. Λοιπόν ήτανε ένας Αλέκος εκεί ο οποίος ερχότανε…όταν ερχότανε… Παρέλειψα να σου πω ότι όταν πρωτοπήγα στην Κύπρο, έχω έναν ξάδερφο στην Κύπρο ο οποίος παλιά που είχε πάει παντρεύτηκε. Με αυτόν τον ξάδερφο όταν πηγαίναμε γυμνάσιο μέναμε στο ίδιο δωμάτιο. Πάρα πολύ καλός στα φιλολογικά, παντρεύτηκε στην Κρήτη. Παντρεύτηκε την…έγινε μπατζανάκης με τον αρχηγό της αστυνομίας της Κύπρου, δεν θυμάμαι πως τον λέγανε, Αντωνίου λεγόταν , Χριστοδούλου λεγότανε, δεν θυμάμαι. Μάλιστα πήγαμε στο σπίτι αυτουνού του αρχηγού της αστυνομίας μια μέρα σαν επίσκεψη…γιατί οι αδερφές δεν θέλαν…σαν επίσκεψη, αυτός δεν ήτανε εκεί, ήταν όμως η γυναίκα του. Έτσι λοιπόν μου συνέστησε ‘…να μην ανακατευτείς με κανένανε. Ούτε με τους μεν, ούτε με τους δε.’ Και πράγματι αυτό έπραξα. Ερχόταν λοιπόν μερικές φορές ένας Αλέκος Γριβικός και με ζήταγε. Εγώ για να μην φαίνομαι, άνοιγε την πόρτα η γυναίκα μου, του λέει ‘Δεν είναι εδώ’, ξάπλωνα πίσω από έναν καναπέ που είχαμε και δεν φαινόμουν καθόλου. Ε ήρθε 3-4 φορές βαρέθηκε, δεν ξαναήρθε. Είδε ότι εγώ δεν τσιμπάω, άλλοι δεν ξέρω τι κάνανε. Πέρασε ο καιρός ήσυχα και καλά, εγώ ήμουνα στο…
-: Όταν λες δεν ξέρεις τι κάνανε, εννοείς συναδέρφους δικούς σου, του Ναυτικού; Δικούς μας του Ναυτικού, τους οποίους εκτιμάς ότι προσέγγιζαν πάλι οι Γριβικοί αλλά δεν ξέρεις…
Κων/νου: Ναι, ναι δεν ξέρω. Οι πιο πολλοί μένανε στο Τρίκομο ή στον απέναντι συνοικισμό στο Μπογάζι, ενώ στον από ‘δω συνοικισμό που ήμουνα εγώ πάνω από το στρατόπεδο ήμασταν μόνο δύο, εγώ και ο Αθανασούλης ο τηλεγραφητής.
-: Εκτιμάς ότι αρκετούς τους είχανε προσεγγίσει και τους πήραν με το μέρος τους οι Γριβικοί;
Κων/νου: Οι Γριβικοί, κυρίως αυτοί που ήταν στο Τρίκομο. Και ίσως και στο απέναντι λιγάκι. Ο Αθανασούλης που ήτανε δίπλα μου δεν είχε ανακατευτεί και αυτός. Τουλάχιστον εμείς οι δύο που ήμασταν εκεί στον συνοικισμό και είχαμε μία δικιά μας παρέα με τους ανθρώπους που ήτανε εκεί στον συνοικισμό και ήτανε άνθρωποι καλού πολιτιστικού επιπέδου.
-: Ο Ντάνος;
Κων/νου: Θα συνεχίσω. Λοιπόν ο καιρός πέρασε όλο το χειμώνα…ο Ντάνος ήτανε ένας ήσυχος άνθρωπος και λοιπά. Μάλιστα μερικές φορές κάναμε και παρέα στο σπίτι, τραγούδια ο Ντάνος Θεοδωράκη και τέτοια και τα λοιπά, που νόμιζα που σας λέω ότι πήγαινε προς τα εκεί. Και πράγματι έτσι ήτανε γιατί τα έλεγε η κοπελιά του, αυτή που συζούσε, στην γυναίκα μου. Ήτανε τόσο καλός, μπορώ να πω αγαθός, που μια φορά εκεί που συζητάγαμε στο σπίτι του έλεγα ορισμένα πράγματα, κάπου πρέπει να κρατάς και μία έτσι σκληρή γραμμή και τα λοιπά, ‘Έλα ρε…’ του λέει η Λεία η γυναίκα του ‘…μέχρι και ο Κωνσταντίνου σου λέει ότι είσαι αγαθός’. Λοιπόν τέλος πάντων πέρασε ο καιρός και ερχόμαστε τώρα στην εποχή του Ιανουαρίου. Κυκλοφορούσε μία φήμη ότι θα γίνει πραξικόπημα τότε που ήτανε…
-: Ιανουάριο του ’73;
Κων/νου: Όχι το ’74 πάμε τώρα. Κυκλοφορούσε μία φήμη και βλέπαμε κάτι κινήσεις, γενικά βλέπαμε αυτούς που ξέραμε ότι είναι Γριβικοί, ότι επίκειται κάποιο πραξικόπημα. Και μάλιστα ήταν την περίοδο που ήταν ο Μακάριος στην Κίνα. Δεν θυμάμαι από πού έμαθα ότι…, έμαθα ότι οι Γριβικοί ήτανε κάπου αγριεμένοι γιατί δεν τους άφησε ο Γρίβας να κάνουνε το πραξικόπημα τότε. Δεν ξέρω, αυτό άκουσα, δεν θυμάμαι να σας πω από πού το άκουσα, αλλά αυτό έχει γίνει ακριβώς.
-: Πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου;
Κων/νου: Ναι εναντίον του Μακαρίου. Άσχετα οι μπόμπες που μπαίνανε κατά διαστήματα, που μπαίνανε κάποιες μπόμπες στον δρόμο και ποτέ δεν τον χτυπήσανε και λοιπά, δεν μπορούσαν να κάνουνε αυτό που έκανε ο Παναγούλης ξέρω ‘γω. Έτσι λοιπόν πέρασε αυτός ο καιρός, οι Γριβικοί ήτανε κάπως…τους έβλεπες μισοαλαφιασμένους. Κάπως δυσαρεστημένοι. Έρχεται τώρα λίγο το τελευταίο δίμηνο πριν το πραξικόπημα του καλοκαιριού του Ιουλίου – ας πούμε από τον Μάιο – που αρχίζει η προεδρική αστυνομία, η προεδρική φρουρά και μας κάνει ελέγχους κατά διαστήματα στους δρόμους. Μας κάνουν έναν ψυχολογικό πόλεμο.
-: Σε ποιους κάνει ελέγχους;
Κων/νου: Σε μας του στρατού, του Ναυτικού ήμασταν. Μας σταμάταγε όταν γυρίζαμε από τη Λευκωσία, όταν πηγαίναμε στη Λευκωσία μας σταμάταγε και μας έλεγχε τα αυτοκίνητα, το πορτμπαγκάζ και λοιπά, μας έδειχνε έτσι ότι ‘Σας ελέγχουμε, σας κάνουμε…σας έχουμε…’ ή σαν να λέει ‘Σηκωθείτε και φύγετε’ μια τέτοια συμπεριφορά. Όχι η κανονική αστυνομία, η προεδρική φρουρά, έχουνε δύο αστυνομίες στην Κύπρο. Έτσι λοιπόν έγινε αυτό το διάγγελμα του Μακαρίου που έλεγε ότι οι Έλληνες αξιωματικοί πρέπει να φύγουνε από την Κύπρο. Το συζήτησα με τον Ντάνο, ο Ντάνος όμως είχε πάρει ένα αυτοκίνητο με δάνειο και δεν ήθελε να φύγει από την Κύπρο, είχε πρόβλημα οικονομικό. Πάντα είχε πρόβλημα οικονομικό. Και του είχε υποσχεθεί ο Παπαγιάννης ότι θα τον κρατήσει και τρίτο χρόνο κάτω. Εγώ δεν είχα τέτοιο πρόβλημα γιατί και το αυτοκίνητο που το αγόρασα…, είχα λεφτά πριν κατέβω στην Κύπρο και τα λεφτά που αγόρασα το αυτοκίνητο μου τα δώσανε τον πρώτο μήνα, μου τα στείλανε από τη Γερμανία και μάλιστα με φωνάξανε και στο ΓΕΕΦ, πού βρήκα τα λεφτά. Νομίζανε ότι έδωσα κάποια πληροφορία, ήτανε αυτό που…, κάποια συναλλαγή, κατάσκοπος ότι είμαι. Τους έδειξα το παραστατικό ότι τα έχω από τη Γερμανία τα λεφτά, ότι έχω εκεί την κουνιάδα μου και τελείωσε. Εγώ δεν είχα κανένα πρόβλημα και του έλεγα να πάμε να φύγουμε να πάμε στην Ελλάδα, αφού δεν μας θέλουνε να πάμε να φύγουμε, με το ζόρι θα καθίσουμε εκεί κάτω; Αυτός ήθελε να καθίσει όμως. Φτάνουμε λοιπόν τις τελευταίες μέρες τώρα (…), μαζί με τον Ντάνο πολλοί θέλανε να καθίσουνε, κι άλλοι θέλανε να καθίσουνε κάτω και κυρίως ο Αγιασοφίτης, τον οποίο κάπου τον έχετε γράψει, ο οποίος ήτανε σφόδρα δικτυωμένος στους Γριβικούς απ’ ότι μας έλεγε. Και μάλιστα ήρθε μια μέρα και με έπιασε και μου ζήτησε να λάβω μέρος στο πραξικόπημα και του λέω ‘Εμένα μην με ανακατεύεις’.
-: Πότε ήρθε και σου ζήτησε κάτι τέτοιο, θυμάσαι ημερομηνίες; Όχι;
Κων/νου: Τελευταία εβδομάδα πριν το πραξικόπημα. Λοιπόν θα φτάσουμε στην τελευταία εβδομάδα. Λοιπόν πάμε μία εβδομάδα πίσω πριν το πραξικόπημα τώρα. Αυτός πρέπει να μου το είπε γύρω στις 8 ημέρες πριν από το πραξικόπημα. ‘Ξέρεις…’ λέει ‘…θα γίνει πραξικόπημα…’ ‘εμένα …’ του λέω ‘…μην με ανακατεύεις, δεν ασχολούμαι με τέτοια…’ και δεν ήθελα να ανακατευτώ με τίποτα με τέτοια πράγματα. ‘Εγώ…’ του λέω ‘…θέλω να φύγω.’ Το πραξικόπημα έγινε Δευτέρα, τη Δευτέρα λοιπόν την προηγούμενη είμαι στο γραφείο. Στο γραφείο που είμαι εκτός από βοηθός του τμηματάρχη των συνεργείων, είχα και τον εφοδιασμό. Δύο μέρες την εβδομάδα τουλάχιστον πήγαινα στην Αμμόχωστο, πήγαινα στα δημόσια έργα έπαιρνα τις καταστάσεις και προμήθευα με υλικά τη βάση.
-: Τι υλικά εννοείς;
Κων/νου: Χρώματα, βίδες, εργαλεία και λοιπά. Και είχα πάρα πολύ καλές σχέσεις με όλον τον κόσμο. Θα σας κάνω διακοπή, γιατί είχα πάρα πολύ καλές σχέσεις; Όταν πρωτοπήγα στα δημόσια έργα είχα και μια κατάσταση και υπήρχε και μία παραγγελία για κάτι σιφόνια των τορπιλακάτων σαν αυτά που βάζουμε στο μπάνιο για να μην φεύγουν τα νερά κάτω. Ήταν μια παραγγελία η οποία ήταν εκατόν πέντε λίρες, πάω να τα πάρω, τα βλέπω, εκατόν πέντε λίρες εκείνα τα πράγματα; πέντε πραγματάκια, ήταν πολλά. Λέω ‘Με συγχωρείτε εγώ δεν τα παίρνω αυτά’ Δεν τα πήρα. Μου λένε… ‘εγώ δεν τα παίρνω εκατόν πέντε λίρες. Αυτά …’ λέω ‘… πέντε λίρες και πολύ είναι, μια λίρα το καθένα και πολύ είναι.’ Λέει ‘Τα παρήγγειλε ο άλλος…’ ‘Εγώ…’ λέω ‘…δεν τα παίρνω.’ Και μου λέει ο άλλος… Εγώ…’ λέω ‘…άντε να σου δώσω δέκα λίρες’ του λέω. Κατάλαβε τώρα αυτός που τα κατασκεύαζε ότι εγώ δεν αγοράζω και μου λέει ‘Δεν πειράζει…’ λέει ‘…πάρτα δωρεάν’ και τα πήρα δωρεάν. Με άφησε αυτός από τα δημόσια έργα να πάω να ψωνίσω, πήγα ψώνισα, έπαιρνα τις προσφορές μου. Έπαιρνα τις προσφορές μου, ψώνισα βίδες, μόλις είχα βγει, λέει ‘Γιατί πήρες βίδες από αυτόν;’ Έπρεπε να έρχεται και ένας των δημοσίων έργων για να ψωνίζω αλλά τέλος πάντων. Λέω ‘Τι γιατί πήρα; Αυτός είχε τις φθηνότερες και καλύτερες’ ‘Αυτός είναι κομμουνιστής’ μου λέει. Λέω, ‘Εμένα δεν με απασχολεί, θα στέλνεις τον βοηθό σου μαζί μου, θα παίρνουμε προσφορές και θα ψωνίζουμε από εκεί που είναι φθηνότερες και καλύτερες’ του λέω. Από εκεί και πέρα έληξε, έβγαινα έξω και ξέρανε οι καταστηματάρχες ότι δεν έχω δικτυωθεί πολύ και μ’ αγαπούσανε πάρα πολύ. Μάλιστα ξέχναγα το πορτοφόλι πολλές φορές στα καταστήματα και με ψάχνανε για να μου δώσουνε το πορτοφόλι. Έτσι λοιπόν. Είμαι στο γραφείο…
-: Θες να πεις δηλαδή ότι το υπόλοιπο σύστημα εκεί των παραγγελιών της μονάδας παράγγελνε όχι από κομμουνιστές αλλά από ανθρώπους με τους οποίους χρηματιζόταν;
Κων/νου: Πιθανώς, δεν ξέρω. Εγώ αυτό διαπίστωσα και αυτό έκανα. Αυτό που μου είπε αυτός των δημοσίων έργων ότι ‘Κακώς ψωνίζεις από εκεί’ εγώ ψώνισα από εκεί. Το ίδιο έκανα και μετέπειτα στην σταδιοδρομία μου και εδώ, και στον Ναύσταθμο που ήμουνα στην Διεύθυνση Τεχνικού το ίδιο έκανα και είχαμε και πολλές ιστορίες εκεί και ελέγχους. Λοιπόν, πιθανώς φαίνεται ότι από τότε υπήρχε το σαράκι της μοίρας. Λοιπόν, είναι Δευτέρα και έρχεται στο γραφείο ο κύριος Κανδαλέπας με τον κύριο Τσαταλό, κάποιος από τους δύο είχε βάρδια εκείνη την ημέρα, αξιωματικός φυλακής, και ζήτησε από τον Ντάνο να τους κάνει την βάρδια γιατί επρόκειτο να διώξουν τις γυναίκες τους. Το άκουσα και τελείωσε.
-: Εννοείς να διώξουν τις γυναίκες τους για την Αθήνα. Να ‘ρθούνε …
Κων/νου: Ναι, για την Αθήνα, ναι. Να έρθουνε για την Αθήνα. Λοιπόν, την ίδια μέρα το βράδυ εγώ είχα υπηρεσία, είχα υπόλογος φυλακής και όπως καθόμασταν εδώ παρέα αξιωματικών ακούω μια συζήτηση ότι ο Κανδαλέπας και ο Τσαταλός διώχνουν τις γυναίκες τους, διώχνουν τις γυναίκες τους, το άκουσα εκεί κάτω. Και ότι είχε έρθει ο Παπαγιάννης κάποια μέρα μέσα, ή απόγευμα ή την Κυριακή σε αργία, δεν το θυμάμαι τώρα ακριβώς, και κάλεσε τους αξιωματικούς. Γι’ αυτό σας λέω ότι εγώ δεν τα μάθαινα, έτυχε εκεί και είχα βάρδια, αν δεν είχα βάρδια δεν θα το μάθαινα. Κι ότι στην σύσκεψη εκεί πέταξε έξω τον Κανδαλέπα και τον Τσαταλό οι οποίοι ήτανε λέει αντίθετοι προς αυτά που τους έλεγε. Το έψαξα την άλλη μέρα και έμαθα ότι πράγματι ήταν κάτι σχετικό με πραξικόπημα και αυτοί δεν συμφωνούσανε και τους πέταξε έξω. Αντιλαμβάνομαι λοιπόν… όχι, την ίδια μέρα, την ίδια μέρα το συζητήσαμε εκεί κάτω στο καρέ. Φεύγω παρατάω τη βάρδια, λέω σε έναν συνάδερφο ‘Έχε το νου σου’ και όπως ήμουνα – τότε μας έδωσαν και περίστροφα τις τελευταίες μέρες όταν κάναμε βάρδια – και όπως ήμουνα βγήκα έξω, πήγα στην γυναίκα μου και της λέω ‘Γυναίκα ετοιμάσου, ετοίμασε τα πράγματα, θα πάμε να ψωνίσουμε αύριο στην Λευκωσία, θα πάω να βγάλω εισιτήρια στην Λευκωσία, θα ψωνίσουμε στην Αμμόχωστο και θα φύγεις για την Ελλάδα. Θα πας στην Ελλάδα, θα έρθει και η αδερφή σου από την Γερμανία να την δεις, θα δούμε τι θα γίνει και αν όλα πάνε καλά ξαναέρχεσαι κάτω. Πας με μία άδεια’. Η γυναίκα μου ανένδοτη δεν ήθελε να φύγει. Γυρίζω στην βάση. Την άλλη μέρα πηγαίνω στο σπίτι, έχει μιλήσει όμως η γυναίκα μου με την γυναίκα του Ντάνου, ήταν σαν μια οικογένεια είχαμε γίνει κατά κάποιον τρόπο, τουλάχιστον οι γυναίκες μεταξύ τους, εγώ είχα και ένα παιδάκι, εκείνη δεν είχε παιδάκι και ήταν μαζί όλη μέρα. Και της είπε ‘Πάρε το παιδί και φύγετε’ της είπε. Ξέρεις καμιά φορά συγκινούμαι με ορισμένα πράγματα. Έτσι λοιπόν φεύγω την Τετάρτη και πάω στην Λευκωσία, γιατί έπρεπε από εκεί να βγάλουμε εισιτήριο, παίρναμε ένα χαρτί για να μας βγάλουν εισιτήριο. Δεν θυμάμαι, πηγαίναμε στο ΓΕΕΦ για να μας βγάλουνε εισιτήριο. Πήγα εκεί πήρα κάποιο χαρτί, δεν θυμάμαι πως ήτανε, πήγα έβγαλα εισιτήρια, το βράδυ γυρίζουμε στην Αμμόχωστο, στην Αμμόχωστο ψωνίζουμε ορισμένα δώρα και λοιπά και πάμε σπίτι. Την άλλη μέρα τώρα την Πέμπτη με πιάνουν ορισμένοι άλλοι συνάδερφοι και μου λένε ‘Να πας στην Λευκωσία να μας βγάλεις χαρτιά’ γιατί αυτοί δεν ξέρανε που να πάνε, πώς να κινηθούνε. Λέω ‘Να πάω παιδιά’ είπα ότι θα πάω και στην Αμμόχωστο να πάρω και κάποια πράγματα…
-: Εννοείς να πας να βγάλεις τα χαρτιά τους ώστε να βγάλουν εισιτήριο για τις γυναίκες τους;
Κων/νου: Ναι. Ναι, για τις γυναίκες τους. Λοιπόν πήγα έβγαλα λοιπόν και για την γυναίκα του Αθανασούλη που ήτανε καλά, ο Αθανασούλης ήταν στο τμήμα πληροφοριών – πως το λένε το Α2, πως το λένε εκεί πέρα- και γνώριζε κάποια πράγματα, αυτά τα οποία έρχονται μυστικά με τους Τούρκους και λοιπά. Τα σχέδια, τους χάρτες, εγώ δεν είχα πάρει είδηση για αυτούς τους χάρτες. Βγάζω λοιπόν για δυο τρεις, βγάζω εισιτήρια… Έχει έρθει τώρα πάλι…όταν ήμουνα εγώ στην Λευκωσία είχε έρθει ο Παπαγιάννης πάλι στην βάση…
-: Θες να πεις με τον Γιαννούλη ότι οι μυστικές υπηρεσίες ‘ξέραν ότι θα γίνει η εισβολή…
Κων/νου: Ο Αθανασούλης όχι ο Γιαννούλης.
-: Ο Αθανασούλης, ναι.
Κων/νου: Όχι, λέγανε ότι…ξέρανε ότι οι Τούρκοι είχαν κάποιους χάρτες και δείχνανε την Κύπρο χωρισμένη και κάτι τέτοια πράγματα. Και ξέρανε κάτι, ότι για το πραξικόπημα…ορισμένα πράγματα τα οποία ότι…δεν θα γινότανε, να όπως για το πραξικόπημα, το ήξερε. Αυτό δεν μπορώ να το αποδείξω, δεν μου είπε τίποτα το παιδί. Άκουσα εκ των υστέρων όταν ήμασταν στην Λεμεσό και κάναμε υποχώρηση, ότι αυτοί εκεί στο γραφείο είχανε κάποιες πληροφορίες, τώρα τι πληροφορίες δεν ξέρω. Λοιπόν έχει έρθει ο Παπαγιάννης πάλι και μάζεψε τους αξιωματικούς, δεν ξέρω τώρα τι τους είπε, τι συμφωνήσανε και λοιπά. Τους είπε όμως ότι δεν θα γίνει πραξικόπημα. Τους είπε ότι το πραξικόπημα δεν θα γίνει τελικά. Εξ ου και ο Κανδαλέπας και ο Τσαταλός δεν διώξανε τις γυναίκες τους. Εγώ όμως ήμουνα στην Λευκωσία και αυτή την συγκέντρωση δεν την έμαθα. Σας είπα ότι δεν είχα επαφές με κανέναν. Δεν την έμαθα την μπλόφα αλλά και να την μάθαινα πάλι το ίδιο θα έκανα. Έτσι λοιπόν όλα τα εισιτήρια που έβγαλα δεν τα χρησιμοποίησαν οι άλλοι, εκτός από τον Αθανασούλη που ήταν στο γραφείο. Γι’ αυτό σας λέω ότι πιθανόν κάτι να ήξερε. Λοιπόν το Σάββατο παίρνω τη γυναίκα μου και τη γυναίκα του Αθανασούλη και πηγαίνω στην Λευκωσία σε μία οικογένεια Κυπριακή, όχι του ξαδέρφου μου, σε μία άλλη οικογένεια. Πηγαίνω σε μία οικογένεια Κυπριακή και κάθομαι στο σπίτι και δίνω στην γυναίκα, στην γυναίκα την Κύπρια, να πάει τις γυναίκες στο αεροδρόμιο για να μην φαίνομαι εγώ στο αεροδρόμιο. Νομίζω, νομίζω ότι πιθανώς…να μην μπλέξω…ο Τζεφεράκος να μου είπε τότε που πήγα να βγάλω εισιτήριο ‘Καλύτερα μην πας στο αεροδρόμιο εσύ γιατί σας παρακολουθούνε’…πάντως έστειλα μία Κύπρια γυναίκα και πήγε τις γυναίκες στο αεροδρόμιο και φύγανε. Είναι Σάββατο τώρα…η γυναίκα μου την παραμονή του πραξικοπήματος είχε προγραμματιστεί να στεφανώσει ένα ζευγάρι. Εκεί στη βάση είχαμε διάφορους συναδέρφους, ήταν ένας συνάδερφος ο οποίος είναι μεγαλύτερος από εμένα – ζει ακόμα, πρέπει να είναι 75 χρονών, κάποιος Ζέρβας σηματωρός – του οποίου η κόρη θα παντρευότανε κάποιον συνάδερφο της αεροπορίας πάνω από εκεί από την βάση την δική μας από το βουνό ψηλά. Και ήρθε μια μέρα και παρακάλεσε ‘Μήτσο…’ μου λέει ‘…δεν βρίσκω κουμπάρο…’ μου λέει ‘…εσύ δεν έχεις ανάγκη από λεφτά…μπορείς να παντρέψεις τα παιδιά;’ ‘Έτσι επί λέξει, κανένας δεν ήθελε από αυτούς τους γνωστούς του τους φίλους του να παντρέψει, ίσως και να με εκτιμούσε διαφορετικά αλλά ήξερε ότι δεν είχα ανάγκη από λεφτά, ήξερε ότι δεν είχα χρέη, το αυτοκίνητο το είχα πάρει ντούκου και κανονίσαμε με την γυναίκα μου να τα στεφανώσουμε… δεν ήταν και τίποτα. Έτσι λοιπόν θα γινότανε ο γάμος την άλλη μέρα και αναγκαστικά στεφάνωσα εγώ το ζευγάρι αυτό. Εξαιρετικό παιδί μάλιστα, από τα Άγραφα. Έρχεται τώρα, περνάει η Κυριακή, γίνεται ο γάμος, την Δευτέρα το πρωί, πρωί πρωί γίνεται ο συναγερμός του πραξικοπήματος, χτυπάνε οι σειρήνες στη βάση μαζευόμαστε όλοι στο κέντρο, ο διοικητής ο Παπαγιάννης τώρα με το περίστροφο στο χέρι, ο πυράρχης με το τόμσον δίπλα του και εμείς εκεί.
-: Σε ποια βάση γίνονται αυτά;
Κων/νου: Στη βάση Χρυσούλη στο Μπογάζι, στη βάση Χρυσούλη στο Μπογάζι. Και κάνει διαίρεση έστειλε τον υποδιοικητή κάπου εκεί στην Αμμόχωστο σε κάτι (…) δεν ξέρω τι ήτανε και ούτε και έμαθα, πάντως πήγε εκεί με μία ομάδα μικρή πέντε άτομα, δεν ξέρω τι. Διαίρεσε τον Ντάνο και μαζί με μας…
-: Κύριε Κωνσταντίνου ποια ήταν η αποστολή που πήρατε από τον Παπαδάκη για την φύλαξη του νοσοκομείου με τον Ντάνο επικεφαλής;
Κων/νου: Από τον Παπαδάκη πήραμε εντολή να πάμε στο κέντρο διερχομένων στη Λευκωσία. Από εκεί μας πήρε ο Ντάνος, δεν ξέρω ποιος του έδωσε εντολή, να πάμε στο ΓΕΕΦ. Καθίσαμε εκεί, όπως σας είπα προηγουμένως, στο ΓΕΕΦ έξω για να φαινόμαστε ότι λαμβάνουμε μέρος στο πραξικόπημα το Ναυτικό, για να φαίνεται ο Παπαγιάννης ότι το όπλο του έλαβε μέρος στο πραξικόπημα και μετά πήγαμε να φρουρήσουμε το νοσοκομείο. Έτσι λοιπόν εγώ δεν διαιρέθηκα πουθενά γιατί ήξερε ο Ντάνος επειδή είχαμε και μια σχέση εκεί που μέναμε και ήμασταν και στο γραφείο και στο σπίτι μαζί, δεν με απασχόλησε γιατί ήξερε ότι δεν θέλω να συμμετάσχω. Κοιμήθηκα σε μία ρόβερ μέσα το βράδυ, δεν πήρα το χαπάκι που μας δώσανε σε όλους για να μην κοιμηθούμε. Την άλλη μέρα το πρωί χάλασε ένα ασανσέρ και με βρήκε και μου λέει αν μπορώ να κάνω κάτι, ήτανε και ο διευθυντής του νοσοκομείου. Ο διευθυντής του νοσοκομείου δε, δεν ήθελε να τον δει, όπως σας είπα, όταν πρωτοπήγαμε. Πήγα μέσα, βλέπω ότι…πηγαίνω στο ασανσέρ και βλέπω ότι είχε πέσει το ρελέ υπερφορτώσεως λόγω του ότι είχαν μπει πολλά άτομα μέσα. Λοιπόν το έφτιαξα και μετά μου λέει ο διευθυντής του νοσοκομείου ‘Δεν κάθεσαι εδώ…’ μου λέει ‘…να το κοιτάζεις το ασανσέρ;’ Άλλο που δεν ήθελα εγώ να βρω και μια αποστολή μέσα στο νοσοκομείο να μην είμαι έρμαιο έξω. Έτσι λοιπόν όλες τις μέρες που καθίσαμε εκεί ήμουνα με το ασανσέρ. Πήγαινα βόλτες πάνω κάτω, καθόμουνα. Μετά την δεύτερη μέρα άρχισε μία μεταβολή συμπεριφοράς του διευθυντού του νοσοκομείου προς τον Ντάνο. Ο Ντάνος…ερχόντουσαν άτομα τα οποία ήταν τραυματισμένα για νοσηλεία και ήρθανε κάποιες ομάδες Γριβικών οι οποίοι θέλανε να κάνουνε και αυτοί φρουρά στο νοσοκομείο και να μην επιτρέπεται στους Μακαριακούς να νοσηλεύονται. Ο Ντάνος όμως αυτό δεν το αποδέχθηκε και ήρθε σε ρήξη μεταξύ τους και μάλιστα παραλίγο να τον χτυπήσουνε.
-: Είπες ότι ήρθανε Γριβικοί και απαίτησαν να μην νοσηλεύονται στο νοσοκομείο;
Κων/νου: Ναι, ναι.
-: Και το ζήτησαν αυτό από τον Ντάνο και ο Ντάνος διαφώνησε;
Κων/νου: Ναι, ακριβώς. Έγινε εκεί μια φασαρία και τους είπε όχι δεν γίνεται αυτό το πράγμα, φωνάζανε αυτοί εκεί… Μετά από αυτά ο διευθυντής όταν είδε πως ο Ντάνος κράτησε αυτή τη στάση άρχισε και τον έπαιρνε για καφέ. Από την Τρίτη μέρα βέβαια δεν πήγαινε ο διευθυντής ας πούμε ούτε για καφέ ούτε για φαγητό, εάν δεν έπαιρνε και τον Ντάνο μαζί. Είχανε γίνει πλέον κολλητοί.
-: Εν τω μεταξύ το νοσοκομείο νοσηλεύει κανονικά όποιον ερχότανε;
Κων/νου: Κανονικά όλους. Ναι, ναι.
-: Οποιονδήποτε ερχότανε τραυματισμένος από το πραξικόπημα, είτε Μακαριακός…
Κων/νου: Ναι, ναι.
-: Πως τους ξεχωρίζανε αυτούς αν είναι Μακαριακοί ή…;
Κων/νου: Δεν εξετάζανε καθόλου, όποιος ερχότανε έμπαινε μέσα, μετά από αυτή την άρνηση του Ντάνου να δεχθεί μαζί με τους Έλληνες στην είσοδο του νοσοκομείου να είναι και οι Γριβικοί, οι οποίοι θα επιλέγουνε ποιοι θα νοσηλεύονται και ποιοι όχι. Έτσι λοιπόν μετά άρχισε μία καλή σχέση με τον διευθυντή του νοσοκομείου γι’ αυτό και παραξενεύτηκα όταν μετά από καιρό, έξι μήνες που γύρισα στην Ελλάδα, διάβασα ότι ο διευθυντής του νοσοκομείου καταθέτει και κατά του Ντάνου. Τότε σκέφτηκα ότι κάπου πιέστηκε ο διευθυντής του νοσοκομείου για να εκφραστεί κατά του Ντάνου αρνητικά. Γιατί είχανε γίνει κατά κάποιον τρόπο κολλητοί τις τελευταίες μέρες, τέλος πάντων. Περάσανε λοιπόν οι μέρες ο αρχαιότερος ο Καραπάνος που ήταν μαζί μας κάτι χρειάστηκε στην βάση, γιατί ήταν μηχανικός, και έμεινα εγώ αρχαιότερος, χωρίς όμως να αναλάβω καμία υποχρέωση. Δεν ξέρω ποιος έκανε τον αρχαιότερο πλέον στους υπαξιωματικούς εκεί που ήμαστε, τους είχε μάλλον ο Ντάνος. Όταν τελείωσε η αποστολή μας εκεί και θα επιστρέφαμε στη βάση μαζευτήκαμε και μας πήγανε στο ΓΕΕΦ. Εκεί λοιπόν στη γραμμή…
-: Ένα λεπτό κύριε Κωνσταντίνου, έχει γραφτεί ότι στο νοσοκομείο ο Ντάνος με δικούς του ανθρώπους έκανε έρευνες σε γιατρούς, πήρε πιστόλια και ατομικά…
Κων/νου: Ξέχασα να σας το πω. Ναι, ναι. Στο νοσοκομείο άκουσα ότι έλεγχε τους γιατρούς για πιστόλια και λοιπά, δεν το διαπίστωσα αλλά όμως ξέρω το εξής εφάρμοσε στους γιατρούς…του κάνανε κάπου οι γιατροί… πηγαίνανε έξω και δεν ερχόντουσαν οι άλλοι. Θέλανε οι γιατροί να αφήσουν το νοσοκομείο με πολύ λίγο προσωπικό σαν αντίδραση. Λοιπόν, εφάρμοσε το εξής, έστελνε το τετράκανο με ένα δυο άτομα πόσα μαζί, πήγαινε τον γιατρό κάπου έπαιρνε τον άλλον πρώτα και μετά κατέβαζε τον γιατρό. Του έλεγε ‘Θα παραδόσεις, θα φέρεις κάποιον γιατρό και μετά θα φύγει ο άλλος’. Σε μια φάση λοιπόν το τετράκανο πήγε κάπου και οι πολίτες εκείνης της περιοχής πιάσανε αιχμάλωτο κάποιον ναύτη…πιάσανε έναν ή δύο δεν ξέρω, κάποιον πιάσανε αιχμάλωτο και δεν τον αφήσανε και γυρίζει το τετράκανο και κάποιοι δεν είχανε γυρίσει.
-: Το τετράκανο είναι κάποιο όχημα που…
Κων/νου: Είναι ένα μικρό όχημα ας πούμε που έχει τέσσερα μπράουνιγκ, κάτι τέτοιο. Λοιπόν, και εδώ είναι το παράξενο…σας είπα ότι έλεγα τον Ντάνο καμία φορά αγαθό, ήπιο και λοιπά που δεν μπορούσες να το φανταστείς…εξεπλάγη από την αντίδραση του, μπήκε στο τετράκανο, πήγε στο σημείο εκείνο και είπε ‘Αφήστε τους ανθρώπους…’ ή τον άνθρωπο, δεν θυμάμαι αν ήταν ένας ή δύο ‘…αφήστε τους ελεύθερους να έρθουνε, διαφορετικά θα σας διαλύσω, θα σας πυροβολήσω’. Τέτοιο θάρρος δεν το περίμενα από τον Ντάνο με τον χαρακτήρα που είχε. Αυτό ήταν το επεισόδιο με τους γιατρούς, τους είχε υπό έλεγχο, δεν φεύγει κάποιος αν δεν έρθει άλλος και για τις νοσοκόμες, όχι μόνο για τους γιατρούς. Λοιπόν…
-: Επίσης γράφτηκε ότι ο Ντάνος ή αρνήθηκε ή υποχρεώθηκε να κάνει ταφή νεκρών και μαζί με τους νεκρούς ετάφησαν και ζωντανοί και τραυματισμένοι. Ξέρεις τίποτα πάνω σε αυτό;
Κων/νου: Απολύτως τίποτα.
-: Δεν έχεις ακούσει τίποτα;
Κων/νου: Τίποτα, τίποτα, τίποτα απολύτως. Τίποτα. Παρόλο που ήμουνα μέσα στο νοσοκομείο στο ασανσέρ, αλλά ούτε και από συνάδερφο άκουσα κάποιον. Δεν θα το έλεγε κάποιος; Γιατί συζητούσαμε μετά που γυρίσαμε στη Λάρνακα, στη Λευκωσία, κάποιος θα έλεγε κάτι. Δεν άκουσα τίποτα. Εάν το έκανε δεν ξέρω. Γυρίζουμε λοιπόν στο ΓΕΕΦ και καθόμαστε σε σειρά να έρθει να μας συγχαρεί ο Παπαγιάννης ο διοικητής. Ήρθε λοιπόν ο Παπαγιάννης είπε κάτι λόγια, αυτά που λένε τα συνηθισμένα και έχει εκεί μια ομάδα υπαξιωματικών του επιτελείου και φέρνει κάποια δώρα. Ήταν ένα δίκαννο, ένα φορητό ραδιοφωνάκι – αυτό που σήμερα έχει πέντε ευρώ, κάτι πλαστικά…ένα πρασινωπό ήταν μάλιστα, ένα καλάμι ψαρέματος και κάτι άλλο…το άλλο δεν θυμάμαι τι ήτανε, ένα ευτελές πράγμα. Και λέει αυτά είναι από ένα σπίτι που έπεσε, μοίρασε τα δώρα. Ποιος είναι αρχαιότερος… αρχαιότερος ο Κωνσταντίνου. Μου δίνουνε το δίκαννο. Το πήρα στα χέρια μου, να το κάνω τι εγώ το δίκαννο. Ο συνάδερφος μου ο Σαγιάς εκεί πέρα ‘Ά ρε να το είχα εγώ το δίκαννο να πηγαίνω για κυνήγι…’ και λοιπά, του λέω ‘Κύριε Ντάνο δεν το θέλω, δώστε το στον Σαγιά’. Δεν το έκανα να το δώσω επειδή νόμιζα ότι αυτό είναι παράνομη πράξη, τελείωσε…εγώ δεν το χρειαζόμουνα. Ούτε είχα σκεφτεί ότι αυτό το έχουνε κλέψει ή το έχουνε αρπάξει από κάποιον. Λοιπόν, το πήρε τελικά ο Σαγιάς και έδωσε άλλα τρία εκεί, τα έδωσε σε διάφορους άλλους συναδέρφους. Κανένας από τους συναδέρφους, από αυτούς που τα πήρανε, δεν πήγε να τα πάρει από κάπου και ούτε επρόκειτο από εκεί που τα πήρανε αυτοί του επιτελείου να τα πάρει ο ενδιαφερόμενος. Από κάπου τα είχανε ξαφρίσει, δεν ξέρω…και απ’ ότι έμαθα από βιβλία που διάβασα – και νομίζω από το δικό σας – ότι είχανε πάει σε κάποιο σπίτι του Ανανία…
-: Του Αζίνα
Κων/νου: Ναι, τέλος πάντων…μπορεί να τα πήρανε από εκεί. Έτσι λοιπόν αυτά τα έδωσε ο Παπαγιάννης στους τέσσερις πιο παλιούς. Γυρίζουμε λοιπόν στη βάση, εγώ στη βάση πλέον δεν έχω…η γυναίκα μου έχει φύγει και έχω μια γνωστή μου οικογένεια εκεί έξω, αν δεν κάνω λάθος πρέπει να γυρίσαμε στις είκοσι τρεις όχι… δεκαπέντε και τέσσερις…δέκα εννιά. Όταν γυρίζω στη βάση πηγαίνω σε ένα σπίτι που ήτανε φιλικό μου εκεί έξω που μέναμε, εκεί που έμενα στην γειτονιά μου. Εκεί ήτανε μια οικογένεια κυπριακή που ο άντρας της δούλευε στο ακρωτήρι στους Εγγλέζους, στη βάση. Μάλιστα παρεξηγήθηκε η γυναίκα που πήγα σπίτι της, παρ’ όλο που είχαμε πάρα πολύ καλές σχέσεις, πάρα πολύ καλή σχέση και εδώ στην Αθήνα είχε έρθει μετά και ειδωθήκαμε και στο σπίτι της είχαμε πάει στην Λευκωσία. Όταν ήταν έκρυθμη η κατάσταση δεν μας αφήνανε να πηγαίνουμε στην βάση εάν δεν είχαμε κάποιο όπλο μαζί μας και είχα πάρει τη ζώνη με το περίστροφο και της κακοφάνηκε που με είδε έτσι με την εξάρτηση. Αφού συζητήσαμε μου είπε ότι ‘Οι Τούρκοι θα κάνουνε εισβολή και θα έρθει ο άντρας μου να με πάρει μετά το σαββατοκύριακο’ δυστυχώς δεν πρόλαβε, την πληροφορία την έμαθε την ημερομηνία… δεν έπιασε λοιπόν και εγκλωβίστηκε η γυναίκα αυτή με τα δυο της κορίτσια…
-: Πότε είπες ότι δώσανε αυτή την πληροφορία στη γυναίκα αυτή;
Κων/νου: Αυτή δεν ξέρω πια ημέρα την έμαθε, εγώ την έμαθα την παραμονή του πραξικοπήματος το απόγευμα. Λάθος, παραμονή της εισβολής των Τούρκων, αφού γυρίσαμε από το πραξικόπημα.
-: Ότι δηλαδή επίκειται εισβολή των Τούρκων. Παραμονή το έμαθες;
Κων/νου: Ναι. Και μου λέει ότι ‘Θα έρθει ο άντρας μου να μας πάρει γιατί οι Τούρκοι θα κάνουν εισβολή’. Είχα μαζέψει και τα πράγματά μου όταν έφυγε η γυναίκα μου, τα είχα μπαουλιάσει αλλά δυστυχώς κάπου αμέλησα και δεν βρήκα κάποια μεταφορική να τα διώξω και μείνανε εκεί. Λοιπόν, αφού έμαθα την πληροφορία με το που πηγαίνουμε στην βάση και πηγαίνω στον υποδιοικητή τον Δούκα και του λέω ‘Κύριε υποδιοικητά…’ του λέω ‘…έμαθα αυτό και αυτό, ότι οι Τούρκοι θα κάνουν εισβολή’. Φαίνεται ότι πήγε μέσα το είπε στον διοικητή ειδοποιήσανε τα ραντάρ να τα βάλουν σε ενέργεια και άκουσα μετά ότι τα ραντάρ εντόπισαν…φαίνεται τα ραντάρ τα είχανε κλειστά; Πώς τα ραντάρ δεν είχανε δει τίποτα γρηγορότερα; Και είπαν τα ραντάρ ότι βλέπουνε πολλά πλοία σε κάποια απόσταση, δεν ξέρω. Αμέσως λοιπόν δεν ξέρω τι συνεννοήσεις έγιναν, αν πήρε τον Παπαγιάννη ο Παπαδάκης και λοιπά, πάντως φορτωθήκανε δύο φορτηγά, αν δεν κάνω λάθος όχι ένα, δύο φορτηγά πρέπει να ήτανε, με πυρομαχικά και πήγανε στην Κυρήνεια. Αυτό έσωσε τη βάση. Ή μάλλον τον κόσμο εκεί της Κυρήνειας που γράφτηκε στο βιβλίο. Αν δεν κάνω λάθος πρέπει να τα συνόδεψε αυτός ο Ζέρβας που πάντρεψα την κόρη του, δεν είμαι βέβαιος, δεν το θυμάμαι…το άκουσα δεν το είδα. Δηλαδή το έχω ακούσει ότι τα συνόδεψε εκείνος αλλά δεν το είδα με τα μάτια μου.
-: Ποιος συνόδεψε είπες;
Κων/νου: Τα φορτηγά που πήγαν τα πυρομαχικά στην Κυρήνεια πρέπει να τα συνόδεψε ο Ζέρβας ο σηματωρός, το άκουσα δεν το είδα με τα μάτια μου. Έτσι λοιπόν πάντως πήγαν τα πυρομαχικά και είχανε πυρομαχικά να αμυνθούνε οι άνθρωποι που ήτανε εκεί στο κλιμάκιο. Την άλλη μέρα το πρωί πράγματι είκοσι Ιουλίου γίνεται η εισβολή, συναγερμός το πρωί πρωί στα πυροβολεία, αυτός που είχε κάνει την αντιαεροπορική άμυνα της βάσεως του Χρυσούλη πρέπει να ήτανε πολύ έξυπνος αξιωματικός, είχε μία πάρα πολύ καλή διάταξη απ’ ότι είπανε…Και είχαμε λοιπόν συνεχείς αεροπορικές επιδρομές. Τα στοιχεία που έχετε πάρει στο βιβλίο σας, γιατί εσείς τα είδατε από κάποιο ημερολόγιο φαντάζομαι, το ημερολόγιο αυτό δεν γράφτηκε σωστά. Ή δεν σας δώσανε το κανονικό ημερολόγιο ή δεν γραφόντουσαν στο ημερολόγιο ή παραποιηθήκανε.
-: Ποια στοιχεία είναι αυτά που παραποιήθηκαν;
Κων/νου: Ορισμένα στοιχεία που αναφέρονται…, αυτά θα σας τα πω στη συνέχεια δηλαδή… Το πρώτο αεροπλάνο καταρχήν που έπεσε στην Κύπρο πρέπει να ήτανε αυτό που έριξε η βάση του Χρυσούλη. Δεν άκουσα από το ραδιόφωνο να ρίξανε πιο μπροστά. Ποτέ όμως κανένα αεροπλάνο που έριξε η βάση Χρυσούλη δεν ανακοινώθηκε από το ραδιόφωνο και αυτό έγινε σκόπιμα για να μην μας έχουνε στο μάτι και μας κάνουνε…και μας έχουνε σε συνεχή επιδρομή. Η βάση μας έριξε τέσσερα αεροπλάνα, όχι δύο που έχει αναφερθεί. Είχαμε συνεχείς αεροπορικές επιδρομές και φύγανε τόσα πυρομαχικά που αν ήταν μία ώρα ακόμα από την ανακωχή θα είχαμε σβήσει όλοι.
-: Ποιος ήτανε επικεφαλής της άμυνας στη βάση;
Κων/νου: Τώρα θα σας πω. Επικεφαλής της άμυνας βάσης ήταν ένας επικελευστής, Κασελούρης πρέπει να λεγότανε, Κασελούρης. Διοικητής, υποδιοικητής αξιωματικός ουδείς, πουθενά.
-: Που ήτανε οι αξιωματικοί;
Κων/νου: Στα δωμάτια ή στα γραφεία τους. Το κοντρόλ της βάσης έγινε από την ψυχή του Κασελούρη, ο οποίος έπρεπε να έχει παρασημοφορηθεί… και από τον Ζέρβα και τον Αθανασούλη που ήταν στον ασύρματο.
-: Οι συνάδελφοι σου οι μόνιμοι υπαξιωματικοί;
Κων/νου: Ναι, ναι.
-: Ο Κασελούρης τι ειδικότητα;
Κων/νου: Πυροβολητής.
-: Και το μικρό του όνομα;
Κων/νου: Γρηγόρης νομίζω. Λοιπόν φώναζε, γκάριζε να στέλνει πυρομαχικά σε όλα τα πυροβόλα – γιατί ήταν και πολλά τα πυροβόλα γύρω γύρω – και να έχει ομάδες και να στέλνουν πυρομαχικά. Κάπου κάπου έβλεπες τον Ντάνο να πηγαίνει στα συνεργεία μόνο, δεν ξέρω τι δουλειές είχε στα συνεργεία, κάτι…, μόνο για να πάει στα συνεργεία για να δει τι έγινε. Και την δεύτερη ημέρα, από την δεύτερη ημέρα έβλεπες κάπου κάπου και τον… πως τον λένε που έφυγε με την πλάκα…μισό λεπτό…αυτός που ήταν στον ΛΕΒΕΝΤΗ κυβερνήτης…και τον αποτάξανε…θα το θυμηθώ τώρα, θα σας πω….που είχε μπόφορς πάνω …ο ΛΕΒΕΝΤΗΣ η βάση του ήτανε κάτω στην Αμμόχωστο αλλά ήρθε…
-: Ο Ταβλαρίδης;
Κων/νου: Ο Ταβλαρίδης. Κάπου κάπου έβλεπες τον Ταβλαρίδη ο οποίος πήγαινε στο καράβι του έκανε μία επιθεώρηση και γύριζε και καθότανε πάνω στα δωμάτια των αξιωματικών. Συγνώμη ξέχασα να σας πω ένα πάρα πολύ βασικό, ερχόμαστε πίσω. Μισό λεπτό αυτό έγινε…όχι, όχι τώρα είναι, κάπου εδώ είναι η ιστορία με τον Ταβλαρίδη. Ο Ταβλαρίδης είχε πάει στην Πάφο…ναι, ναι είναι.. Την περίοδο ο Ταβλαρίδης…ο Ταβλαρίδης είναι ένας αξιωματικός, κατά την εκτίμησή μας εμάς που ήμασταν υπαξιωματικοί, ένας καλός άνθρωπος. Τώρα οι γνώσεις του τι ήταν σαν αξιωματικός είναι ένα άλλο θέμα. Έτσι λοιπόν αυτός είχε πάει εκεί στην Πάφο, η ιστορία είναι η γνωστή που έριξε κάπου…που του ζητήσανε να ρίξει κάπου και έσωσε κάποιο φρούριο δικό μας και λοιπά, τον διατάζανε…
-: Ένα λεπτό.
Κων/νου: Ναι.
-: Στην Πάφο ο Ταβλαρίδης κατηγορείται ότι χτύπησε τον ραδιοφωνικό σταθμό εναντίον του Μακαρίου, στο πραξικόπημα.
Κων/νου: Ναι. Δεν θυμάμαι πότε ήταν ο Μακάριος που έφυγε από εκεί που είχε κρυφτεί, πρέπει να ήτανε μετά στον πόλεμο… την περίοδο του πολέμου; Ο Ταβλαρίδης σε κάποια φάση, άκουγα από τον ασύρματο και του λέγανε ρίξε…είχαμε ακούσει ότι βρέθηκε ο Μακάριος, ανακαλύψανε τον Μακάριο που έφευγε με ένα ελικόπτερο και του λέγανε ρίξε και ο Ταβλαρίδης φαίνεται ότι δεν έριχνε, ‘Ρίξε’ του φωνάζανε από τα μεγάφωνα και ακουγότανε από τα μεγάφωνα γιατί τα μεγάφωνα ήτανε ανοιχτά για να ακούμε ότι μας έλεγε η αεροπορία…ναι, ήτανε στον πόλεμο, ναι στον πόλεμο – δεν θυμάμαι σε ποια φάση έγινε ακριβώς ποια μέρα ήτανε αυτό. Μας έλεγε η αεροπορία από πάνω, ο γαμπρός που στεφάνωσα και λοιπά ήταν πάνω στο βουνό και την άλλη κοπέλα του Ζέρβα παντρεύτηκε έναν άλλο πάλι επισμηνία που ήταν και εκείνος εκεί πάνω και οι δύο γαμπροί αεροπόροι…
-: Εννοείς από τα ραντάρ;
Κων/νου: Ναι από τα ραντάρ και είχανε ανοιχτά τα μεγάφωνα του ασυρμάτου και ότι ελέγετο πλέον μέσ’ τον ασύρματο το ακούγαμε όλοι. Έτσι λοιπόν διατάχτηκε δυο τρεις τέσσερις φορές δυνατά ο Ταβλαρίδης να ρίξει και δεν έριχνε. Τώρα λένε…διάβασα ότι ήτανε στον ραδιοφωνικό σταθμό, εμείς ακούσαμε ότι…είχαμε ακούσει εκεί ότι του λέγανε να ρίξει στο ελικόπτερο του Μακαρίου γιατί ακούσαμε μετά ‘Τώρα έφυγε’ λέει, ακούσαμε κάποιον και λέει ‘Τώρα έφυγε’. Και μάλλον πρέπει να έριξε αφού είχε φύγει το ελικόπτερο, τώρα πως δεν έχει αναφερθεί αυτό; Εμείς αυτό καταλάβαμε και αυτό ελέχθη μετά μεταξύ μας.
-: Αυτά όμως όχι στην εισβολή των Τούρκων. Αυτά πρέπει να γίνανε στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου όταν έφυγε ο Μακάριος και περνώντας από την Πάφο σταμάτησε στον ραδιοφωνικό σταθμό και έκανε…
Κων/νου: Δεν το θυμάμαι ποια ακριβώς περίοδο ήτανε, πάντως του λέγανε ρίξε και δεν έριχνε, μετά ίσως να έριξε μετά από τρεις τέσσερις επίμονες εντολές…τώρα εάν είχε συνδεθεί…τώρα ποιος έριχνε…μήπως είχαν συνδέσει τον Παπαγιάννη και έλεγε…δεν ξέρω. Γιατί η φωνή δεν ήταν κάποιου που ήταν από εκεί μέσα, που γνωρίζαμε τις φωνές. Αυτό έτσι για τον Ταβλαρίδη που σας είπα. Σας είπα πότε τον βλέπαμε κάποτε να πηγαίνει μόνο στο καράβι του και να έρχεται. Τι μας χρησίμευσε ο ΛΕΒΕΝΤΗΣ που ήρθε μέσα…; Μας χρησίμευσε διότι είχε μπόφορς και το μπόφορς έριχνε πιο μακριά και όταν πηγαίνανε τα βλήματα πάνω βγάζαν έναν καπνό. Έτσι λοιπόν όταν ερχόταν ένα αεροπλάνο, ο ΛΕΒΕΝΤΗΣ μας γλίτωσε και μας φτάσανε τα πυρομαχικά, διότι με το που βλέπανε τα αεροπλάνα ότι ρίχνει το μπόφορς φεύγανε τις πιο πολλές φορές, όσες μπορούσανε, οπότε τα μπράουνιγκ και τα έρλιγκον δε ρίχνανε και γλιτώναμε τα πυρομαχικά. Την τρίτη μέρα…, αυτό γινότανε, εγώ το βράδυ ήμουνα στον προβολέα τον μεγάλο απάνω, η βάρδια μου ήτανε στον προβολέα για την νύχτα και την ημέρα καθόμουνα στο πρώτο μπροστά από το (…) ήτανε το πρώτο πυροβόλο, ήτανε το νούμερο ένα που λέγανε, μαζί με τον συνάδελφο μου τον Γκίκα. Λοιπόν την τρίτη ημέρα πρωί πρωί…, ενώ τα αεροπλάνα ξέραμε ότι έρχονταν από αυτή την διεύθυνση, από την άλλη, την τρίτη ημέρα μας ήρθανε τελείως από την πλευρά του ηλίου δύο αεροπλάνα και πολύ χαμηλά στη θάλασσα, ποτέ δεν είχαμε δει τα Τούρκικα αεροπλάνα. Ελέχθη… υποθέσανε πολλοί ότι αυτά τα δύο αεροπλάνα πρέπει να ήτανε Εγγλέζικα. Δεν μπορώ να το αποδείξω. Ήρθανε τελείως από τη θάλασσα…μας ειδοποίησε το ραντάρ, φωνάζανε τα μεγάφωνα, αρχίσανε και ρίξανε τα πυροβόλα, έφυγε. Όλες αυτές τις ημέρες δεν άκουγες τα αεροπλάνα από πού έρχονται, γιατί είχε πιάσει μία καταχνιά, μια ασπρίλα, τον ουρανό – δεν έβρισκε ουρανό – από τα καυσαέρια ήτανε, δεν ξέρω από την ζέστη ήτανε και ακούγαμε μία γενική βουή. Αφού ρίξαμε και έφυγε το αεροπλάνο μείναμε ήσυχοι. Ακούει το ραντάρ…μας ακούνε εμάς που πλέον ησυχάσαμε κάτω, αυτοί έχουνε δει ότι έρχεται και δεύτερο αεροπλάνο από πίσω και αγωνιωδώς τελευταία στιγμή, με αγωνία, ΄΄ερχεται και δεύτερο΄ και αρχίσανε και ρίξανε τα πυροβόλα…
-: Σας φωνάξανε ότι έρχεται και δεύτερο αεροπλάνο από το ραντάρ η αεροπορία;
Κων/νου: Ναι. Και αυτό χαμηλά από τη θάλασσα, ξεστράτισε στη θάλασσα. Με το που ρίξανε τα αεροπλάνα φαίνεται ότι αυτό πήρε ύψος, αυτά είναι εκατοστά του δευτερολέπτου τώρα και πέρασε ένας πύραυλος, ο οποίος πέρασε ξυστά από πάνω μας. Τώρα θα πέρασε τέσσερα μέτρα πάνω από το κεφάλι μας, μας πήρε ο αέρας και προχώρησε και έπεσε σε μια απόσταση τώρα από εκεί που καθόμασταν εμείς εκατό μέτρα, ακριβώς έξω από το συρματόπλεγμα και έκανε μία πάρα πολύ μεγάλη τρύπα. Δηλαδή ήμασταν ξεγραμμένοι, γιατί εκεί ακριβώς που πέρναγε και θα έριχνε ήταν και διακόσια βαρέλια πετρέλαια, βενζίνες. Έτσι γλιτώσαμε. Έρχεται το απόγευμα, είχαμε πυρομαχικά τώρα πολύ λίγα…για μια ώρα, ευτυχώς έγινε η ανακωχή. Έχουνε έρθει στη βάση μέσα κύριε Κακαρά χιλιάδες άτομα Κύπριοι, ενώ δεν ανήκουν στην επιστράτευση στο Ναυτικό ήτανε, στον Στρατό, ήρθανε και καθίσανε στην βάση και δώσανε τα φύλλα πορείας.
-: Για να επιστρατευτούν δηλαδή, για να πολεμήσουν;
Κων/νου: Ναι. Ήρθανε για την βάση.
-: Για να βοηθήσουν στην βάση;
Κων/νου: Για να μην πολεμήσουν.
-: Άρα Δημήτρη ήρθανε αυτοί οι Κύπριοι στη βάση όχι για να πολεμήσουν;…
Κων/νου: Για να μην πάνε στον Στρατό ξηράς και πολεμήσουν και ήρθανε εδώ στην βάση για να πούνε ότι εμείς καταταγήκαμε οπότε ήμαστε εντάξει. Λοιπόν όλο το τριήμερο η δουλειά τους ήτανε με τα αγροτικά να πηγαίνουν έξω να γεμίζουνε καρπούζια και να τρώνε καρπούζια. Λέμε τώρα για χίλια πεντακόσια άτομα, μεγάλο αριθμό. Βρώμισε η βάση από τις καρπουζόφλουδες. Μόλις τελείωσε το τριήμερο αρχίσανε…βλέπουμε ομάδες ομάδες και κάτι συνομωσίες. Λοιπόν…
-: Εννοείς συζητούσαν μεταξύ τους;
Κων/νου: Συζητούσαν μεταξύ τους και ένας ναύτης Κύπριος, γιατί εμείς είχαμε…οι υπαξιωματικοί συνήθως είχαμε καλές επαφές με τους ναύτες και μας είπε ότι ‘Οι Κύπριοι θέλουνε να σας μαχαιρώσουνε’. Λοιπόν φαινόντουσαν οι κινήσεις τους…δεν φαινόντουσαν καλές, ομάδες ομάδες. Αυτό το μεταφέραμε, δεν θυμάμαι στον υποδιοικητή ήτανε…
-: Ποιος ήτανε υποδιοικητής;
Κων/νου: Ήτανε ο Δούκας. Ο Δούκας ναι.
-: Διοικητής;
Κων/νου: Ο Ανέστης ο Παπαδάκης.
-: Ο Παπαδάκης.
Κων/νου: Ναι ο οποίος…
-: Δημήτρη να ξεκαθαρίσουμε ένα σημείο. Το ρόλο των αξιωματικών στην διάρκεια των βομβαρδισμών. Εννοείς ότι ο Κασελούρης είχε ουσιαστικά την διεύθυνση της άμυνας της βάσης σε όλο…
Κων/νου: Ο Κασελούρης ήτανε διοικητής, υποδιοικητής, πυράρχης, ότι θέλετε. Διοικητή δεν είχαμε, ούτε υποδιοικητή είχαμε, ούτε αξιωματικούς είχαμε.
-: Ήτανε εξαφανισμένοι.
Κων/νου: Εκτός από τον Ντάνο για τα συνεργεία και τον Κανδαλέπα για το καράβι. Δεν πάτησε αξιωματικός σε ένα πυροβόλο, να πάει να καθίσει με έναν άνθρωπο.
-: Έπρεπε να έρχονται αυτοί στα πυροβόλα;
Κων/νου: Γιατί να μην πάνε; Υποτίθεται τι θα κάνανε; (…) στα καράβια…
-: Υπονοείς ότι φοβόντουσαν και δεν βγαίνανε από τα κτήρια;
Κων/νου: Φοβόντουσαν…καταλάβανε τι κακό κάνανε και απελπιστήκανε; Τι να πω; Πάντως δεν ήτανε στάση αξιωματικών.
-: Και αυτοί ήτανε ο Παπαδάκης, Δούκας…
Κων/νου: Δούκας…ποιος ήτανε; Μετά ήτανε…μισό λεπτό…ο Κανδαλέπας και Τσαταλός ήτανε μέσα…
-: Ο Ντάνος;
Κων/νου: Ο Ντάνος, ο…αυτός με τα αυτοκίνητα…ο ανθυποπλοίαρχος που τον κατηγορήσανε και για ένα περίστροφο αλλά δεν το είχε πάρει, ήτανε καλός,
-: Ο Αρμενιάκος.
Κων/νου: Ο Αρμενιάκος ναι και κανένας άλλος. Λοιπόν κλείστε το λιγάκι.
…………………..
-: Δημήτρη πες μου κάτι για τον Γκίκα που του δώσανε κάποιο δώρο εκεί και στη συνέχεια υπέστη στην Ελλάδα και στασιμότητα και λοιπά.
Κων/νου: Ούτε ο Γκίκας ούτε ο άλλος που πήρε το καλάμι του ψαρέματος κάνανε τίποτα ή τα πήρανε. Τώρα από πού τα είχανε αυτά, από πού τα είχε ο Παπαγιάννης…; Δεν ξέραμε. Του δώσανε ένα ευτελές πράγμα των πέντε ευρώ το πολύ, το πήρε. Ήρθε όμως μετά ένας συνάδελφος Σπανουδάκης δικός μας μηχανικός όταν είχαμε γυρίσει στην Ελλάδα, δημοσίευσε σε κάποια εφημερίδα ότι αυτοί πήγανε σε κάποια σπίτια και κάνανε εφόδους και κλέψανε πράγματα και λοιπά.
-: Ο Ντάνος ξέρεις εάν είχε πάει με τον Παπαγιάννη σε αυτό το σπίτι του Αζήνα;
Κων/νου: Όχι, όχι. Δεν είχε πάει. Ο Ντάνος δεν είχε πάει ποτέ με τον Παπαγιάννη πουθενά.
-: Κάτι τώρα Δημήτρη για τον Κανδαλέπα και τον Τσαταλό. Υπάρχει μια θολούρα γύρω από τα…τουλάχιστον τα επίσημα στοιχεία από τις ΕΔΕ για το ποια ήτανε η συμπεριφορά τους όταν η τορπιλάκατοι προσγειαλώθηκαν…
Κων/νου: Εγώ, το βράδυ όταν…
-: Θέλεις να πεις καταρχήν το τι γνωρίζεις για αυτό το πράγμα;
Κων/νου: Ναι, ναι θα σας πω. Όταν γύρισα στη βάση και μετέφερα την πληροφορία ότι θα γίνει εισβολή, διατάξανε δύο φορτηγά να πάνε πυρομαχικά στην Κυρήνεια και τις δύο τορπιλακάτους του Ντάνου και του Τσαταλού να φύγουνε να πάνε να ενωθούνε με τις τορπιλακάτους του Τσομάκη και…ποιος άλλος…και οι άλλες που ήτανε στην Κυρήνεια, άλλωστε και αυτός ήτανε ο σκοπός των τορπιλακάτων, για να αμυνθούμε έναντι των Τούρκων. Όμως όταν ξεκινήσανε μάθαμε μετά ότι πέσανε έξω σε κάτι βράχια, κάπου έγινε λάθος…κάτι…κάτι έγινε και πέσανε στα βράχια. Τους κλείσανε μέσα…δεν ξέρουμε τώρα πως…από βλάβη πέσανε, δεν ξέρω πως πέσανε…
-: Αυτό έγινε πριν καν αρχίσει η εισβολή των Τούρκων;
Κων/νου: Ναι βέβαια, πριν καν αρχίσει. Την παραμονή το βράδυ. Πέσανε στα βράχια και μετά τους κλείσανε για να τους πάνε Ναυτοδικείο. Και μείνανε όλες τις μέρες του πολέμου αυτοί ήτανε κλεισμένοι στα δωμάτια τους και μάλιστα περιορισμένοι. Γιατί…λέγανε…άκουσα μετά ότι θα κάνουνε κάποια ΕΔΕ για να τους πάνε Ναυτοδικείο. Τώρα τι έγινε; Δεν πήρα είδηση σε αυτά τα πράγματα. Μετά όμως που τελείωσε η πρώτη φάση του πολέμου μείνανε στη βάση. Τώρα φαίνεται ότι κάποια ζημιά είχε γίνει στις μηχανές, δεν ξέρω τι είχε γίνει και ότι δεν είχανε ευθύνη απ’ ότι φάνηκε δηλαδή από τα γεγονότα μετά. Τώρα τι έγινε στην πραγματικότητα δεν ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι ότι πέσανε στα βράχια. Έτσι λοιπόν αφού τελείωσε η πρώτη περίοδος και φτάνουμε στο σημείο που σας είχα πει ότι οι Κύπριοι θέλανε να μας μαχαιρώσουνε, παρακαλούσε ο…φεύγει ο Παπαγιάννης αμέσως μετά, τον καθαιρέσανε και έφυγε από ΑΓΕΕΦ και πήγε ο…ο Παπαδάκης έφυγε και πήγε ΓΕΕΦ στο διάστημα μετά, και έμεινε ο Δούκας πλέον από υποδιοικητής έγινε διοικητής. Δεν θυμάμαι τώρα ακριβώς αν ήτανε ακόμα ο Παπαδάκης ή όταν παρέλαβε ο Δούκας, γινόντουσαν συνεννοήσεις με τη Λευκωσία να … Ήμαστε λοιπόν, γινόντουσαν συνεννοήσεις με την Λευκωσία να τους δώσουνε τα φύλλα πορείας της επιστράτευσης και να φύγουνε μέσα από τη βάση. Δεν είχε λήξει όμως η επιστράτευση και δεν μπορούσανε να υπογραφούνε.
-: Εννοείς για τους χίλιους τόσους Κύπριους…
Κων/νου: Ναι για τους επιπλέον. Εμείς όμως δεν μπορούσαμε να κάνουμε από μόνοι μας γιατί εκεί στην Κύπρο υπαγόμασταν στον Στρατό ξηράς. Δεν ξέρω όμως…αυτό κράτησε καμιά μέρα δύο και κάπου ατύπως δόθηκε εντολή χωρίς να έχει λήξει η επιστράτευση και τους θεωρήσανε τα φύλλα επιστράτευσης και φύγανε.
-: Οι χίλιοι τόσοι…
Κων/νου: Και έτσι λοιπόν ελευθερώθηκε η βάση από αυτούς και μείναμε αυτοί που ήμασταν οι κανονικοί της βάσης. Περνούνε οι μέρες λοιπόν τώρα, εγώ βλέπω ότι πλέον στην Κύπρο δεν θα μείνω, πηγαίνω σπίτι κάποιες μέρες μπαουλιάζω τα πράγματα με σκοπό να τα στείλω στην Ελλάδα, δυστυχώς δεν πρόλαβα να τα στείλω και γίνεται η δεύτερη εισβολή στις δεκατέσσερις αν δεν κάνω λάθος Αυγούστου. Στις δεκατέσσερις Αυγούστου αρχίζει πάλι το ίδιο παραμύθι με τις αεροπορικές επιδρομές αλλά όλως παραδόξως στην βάση μας αεροπλάνα δεν φαίνονται. Περνάνε και μας έχουνε αγνοήσει, κάπου κάπου κανένα. Εγώ όπως σας είπα πήγαινα καθόμουνα με τον φίλο και συνάδερφο μου τον Γκίκα, ο οποίος ήταν και της σειράς μου, στο πρώτο πυροβόλο και του έκανα παρέα, έριχνα κάπου κάπου και καμιά βολή και είχα ένα ραδιόφωνο παγκοσμίου λήψεως και άκουγα ειδήσεις από την Ελλάδα. Είχα λοιπόν τότε την τότε ΥΕΝΕΔ, νομίζω ΥΕΝΕΔ λεγότανε και ακούω κατά τις 10 η ώρα, 10:30 ήτανε περίπου ότι στις 8:15 έχει σπάσει η γραμμή Λευκωσία Αμμοχώστου. Εάν έχει σπάσει η γραμμή Λευκωσία Αμμοχώστου και ότι κατευθύνονται τα Τούρκικα τανκς προς την Αμμόχωστο. Άραγε λοιπόν όπου να ‘ναι σε καμιά ώρα πρέπει να μας κλείνουνε. Πηγαίνω στον διοικητή τον Δούκα, του λέω ό,τι άκουσα από το ραδιόφωνο, παίρνει πάνω το ΓΕΕΦ και ο Παπαδάκης τίποτα. Αδιαφόρησε, ανήκουν στον στρατό. Απ’ ότι έμαθα, δεν ξέρω εάν έχετε μιλήσει καμιά φορά με τον κύριο Τζεφεράκο, ο οποίος μπορεί να σας το επιβεβαιώσει απολύτως, ο κύριος Τζεφεράκος άκουσε όλη αυτή την ιστορία και πρέπει να έχει έρθει ο Τζεφεράκος κρυφά από τον Παπαδάκη, απ’ ότι έμαθα, σε επαφή με τον Αραπάκη. Ο οποίος Αραπάκης χωρίς να έχει την δικαιοδοσία, γιατί υπαγόμαστε πλέον στον στρατό ξηράς, έδωσε υποχώρηση. Έδωσε εντολή να υποχωρήσουμε. Η εντολή όμως δόθηκε αργά το μεσημέρι, θυμάμαι που φτάσαμε ξέρω ‘γω δύο η ώρα, μετά τις δώδεκα γίνανε οι διαβουλεύσεις όλες αυτές τις ώρες. Το έχω συζητήσει και με τον κύριο Τζεφεράκο αυτό το θέμα και μου το έχει βεβαιώσει ο ίδιος, αλλά θα πρέπει ο ίδιος να το πει, όχι να το πω εγώ.
-: Ότι έδωσε εντολή ο Αραπάκης ο αρχηγός του ΓΕΝ, να υποχωρήσει το Ναυτικό τότε, να αδειάσει η βάση της Χρυσούλης;
Κων/νου: Ναι, γιατί ήτανε επόμενο ότι θα μας κλείνανε, εμείς με τι θα πολεμούσαμε με τα έμφιλ που είχαμε τους Τούρκους; Αφού η απόσταση Λευκωσία Αμμόχωστο είναι μια ώρα με το αυτοκίνητο, τα τανκς θέλουνε δύο, θέλουνε τρεις ώρες, πάλι καλά που αργήσανε. Λοιπόν, γιατί μπαίνανε οι Τούρκοι ανενόχλητοι, δεν είχανε αντίσταση και κάνανε βόλτες. Και πραγματικά το μεσημέρι δίνεται εντολή να φύγουμε. Είχα και μέσα στο αυτοκίνητο μερικές βαλίτσες, αυτές που ήθελα να πάω κάτω να τις ταχυδρομήσω, μάλλον να τις στείλω με μεταφορική στην Ελλάδα και τις πέταξα τις βαλίτσες και φόρτωσα κάτι άτομα, γιατί δεν είχαμε και μέσα, πού να φορτωθούμε όλοι, δεν είχανε όλα τα παιδιά αυτοκίνητα γιατί είχαμε και Κύπριους ναύτες μέσα, οι οποίοι δεν είχανε αυτοκίνητα. Έτσι λοιπόν δόθηκε εντολή να φύγουμε, φύγαμε και πήρε την εντολή ο Γουλέας να μείνει πίσω και να ανατινάξει τις τορπιλακάτους και τις τορπίλες, τις αποθήκες τορπιλών. Τώρα δεν ξέρω εάν ανατιναχτήκανε, εάν δεν ανατιναχτήκανε, δεν έχω μάθει και ούτε και συζήτησα ποτέ με κανέναν. Κάπου κάτι δεν άκουσα, καλό βέβαια, αλλά δεν ξέρω τίποτα.
-: Ναι, αλλά Δημήτρη αφήνεις ένα υπονοούμενο εδώ ότι ο Γουλέας δεν ανατίναξε τις τορπιλακάτους και τις τορπίλες.
Κων/νου: Δεν ακούστηκε, συνήθως όταν κάνεις κάτι ηρωικό ακούς, ότι, ξέρεις, έκανα αυτό το πράγμα…σκάσανε οι τορπίλες…έγινε αυτό…δώσανε εντολή να μπούνε…πως τα λένε αυτά που βάζουνε στους δυναμίτες, να βάλουνε ξέρω ‘γω πέντε μέτρα φυτίλι να προλαβαίνεις να φύγεις, ξέρω ‘γω, στα δύο χιλιόμετρα και να ανατιναχτούνε. Δεν άκουσα μετά από κανέναν ΟΥΚατζή…ήμασταν τόσες μέρες μαζί, ένα μήνα ακόμα μαζί περίπου κάτω στην Λεμεσό, δεν άκουσα ποτέ να πούνε ότι, ξέρετε σηκώθηκε καπνός, έγινε χαμός εκεί στη βάση.
-: Μάλιστα.
Κων/νου: Μου αφήνει κάποιο ερωτηματικό. Μπορεί να βάλανε πολύ φυτίλι και να είχανε απομακρυνθεί πολύ και δεν το ακούσαμε, δεν ξέρω.
-: Αναφέρθηκε επίσης, έχει λεχθεί επίσης ότι φορτώνατε ή φορτώνανε τα αυτοκίνητα τους με τα πράγματα τους και φεύγανε χωρίς να έχουνε σχετική εντολή να αδειάσει η βάση.
Κων/νου: Όχι, φύγαμε όλοι…φύγαμε όλοι…τώρα αν έφυγαν ένας δύο δεν τους πήρα…φύγαμε σε κομβόι. Τώρα αν φύγανε ένας δύο δεν μπορώ να το βεβαιώσω, δεν τους είδα, να, πήγα ξέρω ‘γω στο δωμάτιο μου. Εγώ πάντως ξεφόρτωσα βαλίτσες στο πίσω κάθισμα και έβαλα τρία άτομα. Τώρα, εάν άλλος φόρτωσε βαλίτσες και έφυγε δεν μπορώ να…συνήθως…πάντως φύγαμε σε κομβόι.
-: Και κόσμος δεν έμεινε πίσω;
Κων/νου: Όχι, όχι. Φύγαμε όλοι. Μπήκανε και τα φορτηγά, φορτώσανε στα φορτηγά τα πυρομαχικά, τα πυρομαχικά μας τα φορτώσανε στα φορτηγά και φύγαμε κομβόι. Ο Δούκας έκανε μία πάρα πολύ καλή υποχώρηση, συντεταγμένη. Ένας διοικητής δηλαδή που δεν τον είχαμε δει πριν.
-: Εκεί όμως υπήρχανε πόσες τορπιλάκατοι, γιατί το αναφέρεις αυτό;
Κων/νου: Ήτανε τρεις τορπιλάκατοι σε μας και δύο στην Κυρήνεια. Από τις τρεις η μία ήταν χαλασμένη, είχε βλάβη που δεν μπορούσε να πάει.
-: Αυτές οι δύο που δεν είχαν βλάβη δεν μπορούσαν να φύγουνε;
Κων/νου: Ε, ξεκινήσανε, δεν σας είπα να φύγουνε και πέσανε στα βράχια; Την παραμονή της εισβολής.
-: Άρα υπάρχει μια τορπιλάκατος η οποία είχε βλάβη, όταν υποχωρήσατε;
Κων/νου: Ναι, ναι. Αυτή έμεινε εκεί.
-: Ποια τορπιλάκατο έχουνε τώρα οι Τούρκοι στην Κωνσταντινούπολη, κάπου εκεί ή στην Σμύρνη, δεν ξέρω…
Κων/νου: Το ξέρω, το έχω ακούσει κι εγώ. Το έχω ακούσει και εγώ και δεν ξέρω ποια έχουνε, δεν ξέρω ποια έχουνε αυτοί. Ούτε και ξέρω…δεν πήγα καθόλου προς το συνεργείο προς τις τορπιλακάτους μετά. Χαζομάρα μου τώρα που το σκέφτομαι, χαζομάρα μου που δεν πήγα να δω τι έγινε, που χτυπήσανε την τορπιλάκατο την προηγούμενη…τις μέρες του πολέμου. Αλλά ήμασταν τόσο πολύ στρεσαρισμένοι τώρα όλη την ημέρα με τα αεροπλάνα να κοιμηθείς, όλη την ημέρα ήμασταν στα πυροβόλα δεν σε πιάνει ύπνος και το βράδυ ήμουνα στον προβολέα να κοιτάζουμε, δεν πήγα. Δεν ξέρω ποια είναι, πάντως φύγαμε και μείνανε οι ΟΥΚατζήδες να ανατινάξουνε. Οι ΟΥΚατζήδες βέβαια την περίοδο του πολέμου δεν κάνανε και καμιά δολιοφθορά. Κάπου εκεί που συζητάγαμε μεταξύ μας οι υπαξιωματικοί, θέλανε να πάνε στην Αμμόχωστο, απ’ ότι μας λένε και να μπούνε από τα τούνελ μέσα και να ανατινάξουνε το φρούριο της Αμμοχώστου, δεν έγινε τίποτα δεν ξέρω γιατί. Δεν άφησε κάποιος, δεν άφησε ο Παπαγιάννης, δεν ξέρω ποιος…
-: Εννοείς την περίοδο της εισβολής;
Κων/νου: Ναι της εισβολής, της πρώτης.
-: Και εφόσον οι Τούρκοι έχουνε καταλάβει τους χώρους τους οποίους…Να κάνουν δολιοφθορά δηλαδή;
Κων/νου: Μέσα στο φρούριο, ήταν μέσα στο φρούριο εγκλωβισμένοι στην Αμμόχωστο οι Τούρκοι την περίοδο της εισβολής. Τώρα λοιπόν στη δεύτερη εισβολή που πάμε στην υποχώρηση, είπαμε πως ο Δούκας μας οργάνωσε κανονικά – διοικητής κανονικός πλέον, πραγματικός, παντού έξω – και κάνουμε υποχώρηση. Προχωράμε φτάνουμε έξω από την Αμμόχωστο που έρχεται ο δρόμος δεξιά προς την Λευκωσία και αριστερά πάει προς την Αμμόχωστο και πρέπει να κάνουμε αριστερά και εμείς. Εκεί όμως είναι σε μια μικρή απόσταση από το φρούριο της Αμμοχώστου και επειδή οι Τούρκοι εγκαταλείψανε την Αμμόχωστο και έμεινε η Αμμόχωστος πλέον χωρίς κόσμο, οι Τούρκοι βγήκαν έξω από το φρούριο δεν είχανε τίποτα να φοβηθούνε, βγήκαν έξω και μάλιστα προχωρήσανε και ήρθαν και μας κλείσανε τον δρόμο. Και μην έχοντας δρόμο διαφυγής, ανεβήκαμε έναν λοφίσκο, ανεβήκαμε έναν λοφίσκο ο οποίος είχε και πέτρες κάτω, ένα δύο αυτοκίνητα απ’ ότι έμαθα, δεν θυμάμαι ποιανού ήτανε , μέσα στις πορτοκαλιές γιατί περάσαμε και κάτι πορτοκαλιές μετά για να μπορέσουμε να βρούμε…να κάνουμε παράκαμψη της φρουράς ξέρω ‘γω των Τούρκων που βγήκαν έξω, για να βρούμε τον δρόμο να πάμε προς το ακρωτήρι. Λοιπόν ευτυχώς το πεζώ ήτανε ψηλό και δεν είχα πρόβλημα στις πέτρες. Εκεί μέσα νομίζω πρέπει να μείνανε δύο αυτοκίνητα, ήτανε χαμηλά…βρήκανε σε πέτρες, δεν θυμάμαι τίποτα, ελέχθη αυτό το πράγμα, τα χάσανε τα αυτοκίνητα. Πάμε λοιπόν…τώρα φτάνουμε για…
-: Εν τω μεταξύ έχει ανακηρυχθεί ανακωχή.
Κων/νου: Όχι ακόμα.
-: Όχι ακόμα;
Κων/νου: Είμαστε στην πρώτη μέρα, την πρώτη μέρα της δεύτερης εισβολής γίνεται η υποχώρηση και σας είπα ότι αεροπλάνα δεν ερχόντουσαν σχεδόν καθόλου, μας είχανε αγνοήσει σαν βάση. Λοιπόν, ίσως να είχανε μάθει και ότι ρίξαμε 4 αεροπλάνα μετά και σου λέει και γιατί να χάσουμε και κανένα αεροπλάνο εφόσον τους έχουμε σίγουρους από αλλού. Παίρνουμε το δρόμο λοιπόν για τη Λάρνακα και φτάνουμε στο ακρωτήρι, στη βάση του ακρωτηρίου, που πρέπει να περάσουμε μέσα από τη βάση των Εγγλέζων. Οι Εγγλέζοι δεν μας αφήνουνε να περάσουμε, λέει ‘Θα περάσετε απ’ έξω από τα χωράφια’. Πάμε πίσω, θα ξανάρθουμε ακριβώς εδώ. Τις ημέρες λοιπόν της πρώτης εισβολής – ξεχνάμε, είμαστε και γέροι τώρα – οι Τούρκοι…όχι οι Τούρκοι, τα ελικόπτερα του ΟΗΕ έχουνε βάλει στο στόχαστρο τις οικογένειες των Ελλήνων αξιωματικών. Μαζί με τις οικογένειες των Ελλήνων αξιωματικών έχει μπει και αυτή η κυρία η γνωστή μου, η γειτόνισσα μου που σας είπα που έδωσε την πληροφορία.
-: Όταν λες στο στόχαστρο… τα ελικόπτερα έχουνε βάλει στο στόχαστρο οικογένειες, τι εννοείς;
Κων/νου: Παρακολουθούνε σε ποιο μέρος βρίσκονται, φαίνεται ότι δίνουνε τις συντεταγμένες, σε όποιο μέρος είναι οι οικογένειες των αξιωματικών μετά από πέντε λεπτά γίνεται βομβαρδισμός από τους Τούρκους.
-: Εννοείς ότι τα ελικόπτερα του ΟΗΕ…
Κων/νου: Μόλις οι οικογένειές μας βλέπανε ελικόπτερο του ΟΗΕ, έπρεπε να μετακινηθούνε, φεύγανε δύο χιλιόμετρα τρεία. Στα πέντε λεπτά εκεί που ήταν πρώτα γινότανε βομβαρδισμός. Τους ξανά ανακαλύπτανε τα ελικόπτερα, φεύγανε οι οικογένειες, ξανά βομβαρδισμός σε πέντε λεπτά.
-: Τι εθνικότητα είχαν αυτά τα ελικόπτερα;
Κων/νου: Εγγλέζικα νομίζω. Εκεί της βάσεως του ακρωτηρίου ήτανε, τα αγγλικά του ΟΗΕ λέγανε απάνω, ξέρω ‘γω τι να σας πω τώρα, λέγανε ότι ήτανε του ΟΗΕ…ξέρω ‘γω…Κυπριακά τέτοια…
-: Σε ρωτάω γιατί υπήρχε και ένα ελικοπτεροφόρο στην περιοχή …
Κων/νου: Αυτό ήτανε μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης εισβολής το οποίο μετέφερε στρατά πίσω από την Κυρήνεια και για πίσω από τα Ελληνικά στρατά και να τους εγκλωβίσουνε πλέον και από μπρος και από πίσω.
-: Ποιο μετέφερε; Αγγλικά ελικόπτερα μεταφέρανε Τουρκικό στρατό; Τι κάνανε;
Κων/νου: Ναι βέβαια. Αυτό λεγότανε εκεί κάτω…ότι μεταφέρανε από…οι Τούρκοι είχανε πιάσει ένα μικρό περιθώριο εκεί, πίσω λοιπόν σε κάποια φάση ήτανε οι Έλληνες και μετά φέρανε στρατό Τούρκικο πίσω από το…
-: Ποιοι το μεταφέρανε;
Κων/νου: Αυτό το ελικοπτεροφόρο.
-: Το Αγγλικό ελικοπτεροφόρο;.
Κων/νου: Ναι. Ήτανε η φήμη που κυκλοφορούσε. Δεν ξέρω τώρα, δεν το είδα, δεν το είδα. Και πήγα και για να το δω όταν ήρθε στον Πειραιά, στον Πειραιά πήγα για να δω ποιο ήταν αυτό το ελικοπτεροφόρο. Επειδή είχα ακούσει ότι μετέφερε τέτοια…Λοιπόν οι οικογένειες των αξιωματικών τραβήξανε ένα λούκι κάθε πέντε λεπτά να μπορέσουνε να αλλάζουνε μέχρι να κρυφτούνε το βράδυ και να τους χάσουνε. Γιατί το βράδυ δεν κυκλοφορούσε τίποτα. Λοιπόν, ξαναπηγαίνουμε λοιπόν τώρα στην βάση του ακρωτηρίου. Εάν πηγαίναμε απ’ έξω, ήτανε ημέρα ακόμα, ξέραμε ότι σε πέντε λεπτά θα μας βομβαρδίσουνε οι Τούρκοι, έχοντας παράδειγμα τις οικογένειες των αξιωματικών, υπαξιωματικών, τέλος πάντων όλων εκεί. Με τίποτα δεν πηγαίναμε απ’ έξω, κάποια συνεννόηση κάνει ο Δούκας τώρα εν τω μεταξύ μέχρι να έρθουμε από εκεί και μας είπε να βγάλουμε τις φυσιγγιοθήκες από τα όπλα, σιγά τα όπλα. Βγάλαμε τις φυσιγγιοθήκες και μας αφήσανε και μπήκαμε στη βάση.
-: Οι Άγγλοι;
Κων/νου: Οι Άγγλοι. Μόλις πάμε να βγούμε μας κλείνουνε την πόρτα. ‘Ή θα παραδώσετε τα όπλα ή θα φύγετε μέσα από τα χωράφια και θα κάνετε μία παράκαμψη’ όπως κάναμε μέσα στην Αμμόχωστο για παράδειγμα. Ξέραμε ότι αν βγούμε από τα χωράφια θα μας βομβαρδίσουνε. Πετάγεται, μέσα σε όλη αυτή τη φασαρία πετάγεται ένας ΟΥΚατζής και βγάζει μία χειροβομβίδα να την πετάξει. Τον συγκρατεί…επενέβη ο Δούκας, δεν ξέρω ο Δούκας τον κράτησε ή κάποιος άλλος πάντως έγινε μια φασαρία, τον συγκρατήσανε εκεί και πονηρά σκεπτόμενος ο Δούκας ή κάποιος τον συμβούλεψε, είπε στους οδηγούς των φορτηγών να χαλάσουν τις μηχανές, την τροφοδοσία των μηχανών και να μην παίρνουνε μπροστά, κρυφά βέβαια. Και μας είπε να φορτώσουμε τα…έκανε συμφωνία με τους Εγγλέζους να φορτώσουμε τα όπλα και τα πυρομαχικά στα φορτηγά τα οποία θα φύγουνε από τα χωράφια και εμείς θα φύγουμε άοπλοι και θα πάμε στην Λάρνακα. Πραγματικά συμφωνήσανε με αυτό, φύγαμε άοπλοι με τα αυτοκίνητα μας και μείνανε τα φορτηγά για να φύγουνε από τα χωράφια. Αφού φύγαμε εμείς πήγαν τα φορτηγά να βάλουνε μπροστά και δεν παίρνανε μπροστά οπότε μετά έπιασε που νύχτωσε και όταν νύχτωσε αποκαταστήσανε την βλάβη και πήραν δρόμο και πήγαν στα χωράφια και ήρθανε στην Λάρνακα. Στην Λάρνακα που κατεβήκαμε αρχίσανε τώρα οι Κύπριοι, οι Κύπριοι ναύτες και λοιπά που είχαμε μαζί μας και όσοι ήτανε νομίμως επιστρατευμένοι, να έχουμε πάλι τις ίδιες ομάδες όπως είχαμε στο Μπουγάζι που τα έχουνε βάλει μ’ εμάς τους Έλληνες και κυκλοφορεί μια φήμη ότι κάτι ετοιμάζουν οι Κύπριοι, γιατί όλο κρυφίως και μεθοδεύανε. Έτσι λοιπόν…δεν ξέρω τώρα ο Δούκας πάλι το σκέφτηκε, τους το επέτρεψε κανένας, κυκλοφόρησε η φήμη ότι όταν θα έρθουνε να μην απομακρυνθούμε πολύ, όταν θα έρθουνε τα φορτηγά και τα πυρομαχικά και τα όπλα θα φύγουμε και θα πάμε στη Λευκωσία να ενωθούμε με τον στρατό ξηράς. Σε ένα δεκαπεντάλεπτο δεν υπήρχε δείγμα από Κύπριους.
-: Γιατί Δημήτρη εκτιμάς ότι έγινε αυτό το πράγμα;
Κων/νου: Διότι δεν ξέρω ποιοι Κύπριοι πολεμήσανε στην (…), θα σας πω και πιο κάτω, αλλά διαπιστώστε ότι οι Κύπριοι δεν θέλανε να πολεμήσουνε, το πλείστον τουλάχιστον απ’ όσους γνώρισα.
-: Γιατί δεν ήθελαν να πολεμήσουνε;
Κων/νου: Διότι θεωρούσανε ότι ίσως επειδή στο πραξικόπημα, επειδή κάναμε το πραξικόπημα και τα είχανε βάλει μαζί μας και νομίζανε ότι εάν μας καθαρίσουνε εμάς θα ξαναφτιάξει η Κύπρος όπως ήτανε, και με ποιο σκεπτικό; Πάντως δεν μας χωνεύανε, δεν μας χωνεύανε, μετά το πραξικόπημα δηλαδή υπήρχε μία πολύ μεγάλη, πολύ μεγάλη έχθρα. Τόσο μεγάλη που θα πάω λίγο πίσω πάλι, στο ενδιάμεσο των δύο εισβολών…εγώ όπως σας είπα πήγαινα για εφοδιασμό στην Αμμόχωστο, μια μέρα την αποθήκη της ναυτικής βάσεως την είχε ένας έφεδρος σημαιοφόρος Κύπριος ο Ιωάννου, λοιπόν εκείνη την ημέρα δεν ξέρω γιατί, πήγαμε για βόλτα και πήγαμε μαζί στην Αμμόχωστο. Και δεν είχαμε τίποτα να κάνουμε, πήγαμε βόλτα, πήγαμε σε μία καφετέρια να πιούμε έναν καφέ σε κάποια φάση και μια ομάδα νεολαίας, αφού με άκουσε που μιλούσα ελληνικά, η κυπριακή διάλεκτος είναι γνωστή, σηκώθηκε εχθρικά εναντίον μου και τους σταμάτησε ο Κύπριος ο άλλος και τους λέει ‘Παιδιά μην ανησυχείτε αυτός είναι δικός μας’ λέει ‘Δεν έχει ανακατευτεί πουθενά’ τους είπε και έτσι ηρεμήσανε. Λοιπόν, ας πούμε υπήρχε μία έχθρα μετά από το πραξικόπημα πολύ μεγάλη και ίσως γι’ αυτό μας είχαν και εκεί έχθρα. Το θέμα είναι ότι μετά το δεκαπεντάλεπτο που σας είπα από αυτήν την φήμη, χαθήκαν όλοι. Όταν ήρθαν την νύχτα, κατά τις μία η ώρα την νύχτα ήρθαν τα φορτηγά με τα πυρομαχικά, φύγαμε κατευθείαν και κατεβήκαμε Λεμεσό. Στη Λεμεσό πήγαμε και εγκατασταθήκαμε σε ένα σχολείο στο οποίο είχανε βάση οι Γριβικοί. Οι Γριβικοί είχανε κάνει ομάδες και οι Μακαριακοί είχανε άλλες ομάδες στη Λεμεσό και τσακωνόντουσαν μεταξύ τους.
-: Ακόμα και στην εισβολή;
Κων/νου: Ακόμα και στην εισβολή, θα σας πω τώρα. Την άλλη μέρα… α όσο για φαγητό, τι κάνανε αυτοί οι Γριβικοί; Είχανε στήσει εκεί ένα μαγειρείο, πηγαίνανε παίρνανε ζώα από Τούρκους συνήθως, γιατί οι Τούρκοι πήγανε στην Λεμεσό οι Τούρκοι πολίτες πήγαν και παραδόθηκαν μόνοι τους στους Έλληνες, στις Ελληνικές αρχές και πήγαν και κλειστήκαν μέσα στο…πως το λένε, στο στάδιο φρουρούμενοι γιατί δεν θέλανε να έχουνε καμία σχέση με όλες αυτές τις διενέξεις. ‘Εμείς είμαστε φιλήσυχοι..’ λένε…
-: Οι Τουρκοκύπριοι εννοείς;
Κων/νου: Οι Τουρκοκύπριοι ναι, ‘…και θέλουμε να ζούμε όπως ζούσαμε’. Λοιπόν αυτοί ήτανε…πηγαίνανε και κλέβανε ζώα και κάθε μέρα σφάζανε και ψήνανε, κάθε μέρα είχε ψητό και πατάτες. Και μας φέρνανε…
-: Τα πουλάγανε εννοείς;
Κων/νου: Όχι, όχι. Δεν τα πουλάγανε, τρώγανε οι ίδιοι και μας φέρνανε και μας μία δύο λαμαρίνες να τρώμε. Είχαμε δηλαδή αυτές τις μέρες ειδικά το φαγητό δωρεάν, μερικές μέρες.
-: Στη Λεμεσό εννοείς.
Κων/νου: Στη Λεμεσό. Την δεύτερη μέρα βγαίνω έξω και ένα παιδάκι μου τρακάρισε το αυτοκίνητο. Ο πατέρας του είχε φαναρτζίδικο, έτυχε να έχει φαναρτζίδικο. Με πήγε στον φαναρτζή, ήτανε ο παππούς του εκεί και όπως συζητάγαμε του λέω ‘Ρε παππού…’ λέω ‘…ο εγγονός σας δεν πήγε να επιστρατευτεί;’ Μου λέει ‘Όταν έγινε η επιστράτευση τον κράτησα στο τέλος και όταν τελείωσαν τα όπλα τότε πήγα και τον παρέδωσα και αφού δεν είχε όπλα…’ λέει ‘…τον διώξανε’ ‘Ναι αλλά…’ του λέω ‘…κοίταξε να δεις εδώ στη Λευκωσία γίνεται πόλεμος και εκεί κάτω δουλεύανε οι ταβέρνες και οι κινηματογράφοι. Καλά…’ λέω ‘…πάνω γίνεται πόλεμος. Είναι σαν στην Άρτα να δουλεύουνε οι κινηματογράφοι και οι ταβέρνες και στα Γιάννενα να γίνεται πόλεμος’ λέει ‘Δεν γίνεται εδώ πόλεμος, στην Λευκωσία γίνεται ο πόλεμος…’ μου λέει ‘…τι μας νοιάζει εμάς;’ Μια απάντηση! Έμεινα, δεν είπα τίποτα, τι να πω. Έτσι λοιπόν περάσανε…έρχεται λοιπόν την δεύτερη ημέρα την τρίτη, εμείς δεν είχαμε να κάνουμε τίποτα, καθόμασταν εκεί, βγαίναμε κάναμε καμιά βόλτα, τρώγαμε το μεσημέρι, το βράδυ βγαίναμε πηγαίναμε βρίσκαμε τίποτε κανένα σουβλατζίδικο τρώγαμε. Δεν ξέρω ποιος έδωσε την εντολή και μας διαιρέσανε να πηγαίνουμε στον Τουρκομαλαχαλά το βράδυ και να φυλάμε βάρδια στα σπίτια των Τουρκοκυπρίων που είχανε φύγει οι άντρες και είχανε πάει στο γήπεδο φρουρούμενοι, να φυλάμε τις οικογένειες τους γιατί πηγαίνανε κυρίως οι Γριβικοί και τους λεηλατούσανε.
-: Τα σπίτια τους;
Κων/νου: Ναι, τα σπίτια. Τους παίρνανε…
-: Των Τουρκοκυπρίων;
Κων/νου: Των Τουρκοκυπρίων. Τους παίρνανε ρούχα, τους παίρνανε κατσαρόλες, διάφορα πράγματα, ζώα…καλά τα ζώα τα παίρνανε με το έτσι θέλω. Έτσι λοιπόν πήγα σε μία, την πρώτη βραδιά με πήγαν σε μία οικογένεια, έλειπε η γυναίκα, ήταν μια γυναίκα με ένα παιδάκι, έλειπε από εκεί και ήτανε σε κάποια πεθερικά της, ήταν εκεί στην γειτονιά, πήγα εκεί να την βρω και να πάμε μετά στο σπίτι. Με κέρασε…ο άνθρωπος ο οικοδεσπότης εκεί ήθελε να με κεράσει και ξέρετε εγώ ήμουνα πολύ διστακτικός, αυτός με κατάλαβε ‘Μην είσαι…δεν σε δηλητηριάζω παιδάκι μου…’ μου λέει ‘…δεν έχουμε τίποτε, εμείς είμαστε ήσυχοι άνθρωποι…’ μου λέει ‘…δεν έχουμε καμιά δουλειά, φάε πιες με την ησυχία σου’. Έτσι λοιπόν την έβγαλα πολλές μέρες σε αυτό το σπίτι, πήγαινα και κοιμόμουνα…κοιμόμουνα, λαγοκοιμόμουνα καμιά φορά πάνω στο μπαλκόνι μην έρθουνε οι αυτοί οι Γριβικοί κυρίως και κάνανε ως λεηλασίες. Μετά την πρώτη βραδιά έγινε μια ησυχία, πέσανε και κάτι…όταν ακούγαμε θόρυβο ρίχναμε και καμία, εγώ δεν έριξα δεν έτυχε. Σε μένανε δεν έτυχε τίποτε. Την άλλη μέρα όμως τι γίνεται; Εκεί που ήτανε οι Γριβικοί ξέραμε στο…πως το λένε, στο σχολείο, πηγαίνουμε και τους βρίσκουμε και λέω ‘Παιδιά μας έχουνε βάλει και φυλάμε εκεί πάνω, και χτες…’
-: Τους προειδοποίησες;
Κων/νου: Λοιπόν και ήρθανε και αυτό το πράγμα. Λέω ‘Θα σκοτωθούμε μεταξύ μας. Κρίμα…’ λέω ‘…να σκοτωθούμε μεταξύ μας’. Εμείς φοβόμαστε όχι μην σκοτώσουμε κανέναν από αυτούς, γιατί αυτούς αποκλείεται να τους σκοτώσουμε, αυτοί ήτανε γάτες στον πόλεμο. Έπειτα αυτοί είχανε καλάζνικοφ εμείς είχαμε έρλικγκον, τι να κάνουμε να τα βάζεις τώρα με αυτούς.
-: Όχι έρλιγκον.
Κων/νου: (…). Λοιπόν δεν ξαναήρθανε όσο καιρό πηγαίναμε εκεί βάρδια… λέει ‘Πηγαίντε και κοιμηθείτε ήσυχα, δεν θα έρθει κανένας’ λέει. Φαίνεται δώσανε εντολή μεταξύ τους ‘Μην πάτε εκεί που φυλάνε, θα πάμε εμείς αλλού που δεν φυλάνε’. Περάσανε πολλές μέρες. Μια μέρα συζητάω λοιπόν, μου λέει ο Κανδαλέπας, ήτανε με τον Τσαταλό, μου λέει ‘Ά ρε Κωνσταντίνου…’ μου λέει ‘…δε σε πίστεψα…’ μου λέει ‘…έδιωξες την γυναίκα σου και έπρεπε να την διώξω και ‘γω. Έπρεπε να ‘ξερα ότι εσύ ξέρεις ότι θα γίνει εισβολή. Ότι κάτι θα γίνει.’ Όχι λάθος, πραξικόπημα. Και λέω ‘Όχι εγώ δεν ήξερα. Εάν είχα μάθει την μπλόφα του Παπαγιάννη που έγινε την Πέμπτη…’ ή την Παρασκευή, δεν θυμάμαι, μία από τις δύο μέρες, νομίζω την Παρασκευή, αυτοί πιστέψανε την μπλόφα του Παπαγιάννη ότι δεν θα γίνει πραξικόπημα και ακυρώσανε…
-: Ότι δεν θα γίνει;
Κων/νου: Ότι δεν θα γίνει, και ακυρώσανε. Εγώ δεν την έμαθα την μπλόφα και την έδιωξα την γυναίκα μου. Ούτως η άλλως και να την μάθαινα την μπλόφα δεν θα την έλεγα στην γυναίκα μου και θα την έδιωχνα, γιατί ήθελα να φύγει, αλλά τέλος πάντων. Και έτσι λοιπόν γι’ αυτό πιστεύω ότι ο Αθανασούλης κάτι έπρεπε να ήξερε γιατί την μπλόφα την έμαθε, αλλά ο Αθανασούλης όμως την έδιωξε μαζί με την γυναίκα μου. ‘Σοβαρά…’ μου λέει ‘…δεν ήξερες τίποτε;’ ‘Όχι δεν ήξερα τίποτε’ του λέω. Τελείωσε και από εκεί και πάνω, ήρθαμε απάνω κύριε Κακαρά και μας διαιρέσανε έναν έναν σε κάθε καράβι για να μην έχουμε επαφή μεταξύ μας και κάνουμε κανένα πραξικόπημα εδώ στην Ελλάδα.
-: Αυτό δεν το καταλαβαίνω.
Κων/νου: Να μην είμαστε μαζεμένοι…
-: Έχει γίνει η μεταπολίτευση στην Ελλάδα;
Κων/νου: Έχει γίνει η μεταπολίτευση, ποτέ σε καμιά υπηρεσία δεν πήγανε δυο άτομα από την Κύπρο.
-: Και έχουμε τον Αραπάκη, εξακολουθούμε και τον έχουμε αρχηγό του Ναυτικού;
Κων/νου: Δεν θυμάμαι ποιον έχουμε κύριε Κακαρά, συνήθως δεν ασχολούμουνα με τίποτα. Εγώ θέλετε, ήμουνα από χωριό, από χωριό ήμουνα, ένα χωριό πολύ ορεινό, πολύ πτωχό, ένα ήσυχο παιδί ήμουνα και δεν με ενδιέφερε ποτέ ποιος είναι ο άλλος, με ενδιέφερε να κάνω την δουλειά μου.
-: Δημήτρη τι πικρίες σου έχουνε μείνει τώρα από αυτήν την υπηρεσία σου εκεί κάτω; Από το πραξικόπημα και την εισβολή των Τούρκων.
Κων/νου: Πάρα πολλές.
-: Δηλαδή;
Κων/νου: Καταρχήν μας είπανε ότι δεν μας θέλουνε, έπρεπε να φύγουμε. Καταστρέψαμε την Κύπρο, την Ελλάδα από βλακεία μας.
-: Ότι δεν σας θέλουνε ποιοι;
Κων/νου: Καταστρέψαμε την Κύπρο από βλακείες δικές μας. Κάνοντας ένα πραξικόπημα. Και η πικρία μου είναι δεν με ρώτησε κανένας, μου έβαλε το πιστόλι μπροστά στο ένα μέτρο να πάω να κάνω πραξικόπημα.
-: Ναι αλλά εσύ προσωπικά δεν συμμετείχες, αν εξαιρέσουμε ότι έπαιξες ουδέτερο ρόλο.
Κων/νου: Το καλό για μένα ήτανε ότι ήτανε ο Ντάνος με τον οποίο είχαμε πάρα πολύ καλή σχέση και ήξερε τι πιστεύω και είχαμε…τρώγαμε μαζί, πίναμε μαζί και ήτανε και καλό παιδί, καλός άνθρωπος δηλαδή. Αν ήτανε κανένα άλλο στραβόξυλο; Πως θα καθάριζα; Δεν ξέρω εγώ πως θα καθάριζα.
-: Άρα εσύ πιστεύεις ότι ο Ντάνος είναι αθώος για αυτά που τον κατηγορούνε;
Κων/νου: Όχι δεν είναι. Συμφώνησε στο πραξικόπημα, ήτανε σύμφωνος για το πραξικόπημα. Ήτανε σύμφωνος για το πραξικόπημα. Δεν συμφωνώ όμως γι’ αυτά που τον κατηγορούνε στο νοσοκομείο. Απολύτως. Ήτανε πάρα πολύ σωστός στο νοσοκομείο. Συμφώνησε και…και γιατί συμφώνησε στο πραξικόπημα; Όχι γιατί ήτανε δεξιός, Γριβικός και λοιπά, δεν ήτανε. Συμφώνησε γιατί του υποσχέθηκε ο Παπαγιάννης ότι θα μείνει τρίτο χρόνο και πάνω, στο χρήμα δελεάστηκε. Είχε ανάγκη χρημάτων.
-: Επίσης Δημήτρη αφήνεις…δεν αφήνεις να υπονοηθεί, το λες καθαρά ότι οι Κύπριοι δεν ήθελαν να πολεμήσουν στην διάρκεια και των δύο εισβολών. Εν τούτοις έχουμε Κύπριους οι οποίοι πολέμησαν.
Κων/νου: Πολέμησαν ναι. Πολεμήσανε…, αυτούς τουλάχιστον που γνώρισα εγώ. Διότι σας είπα ότι γέμισε η βάση με ανθρώπους οι οποίοι έπρεπε να πάνε στον στρατό ξηράς και δεν θέλανε να πάνε στον στρατό ξηράς…
-: Μήπως δεν μπορούσανε να πάνε στα κέντρα;
Κων/νου: Μπορούσανε, δεν θέλανε. Τους λέγανε να πάνε, να πάνε και λοιπά. Δεν φεύγανε από την βάση με τίποτε. Όταν παρουσιαζόντουσαν τους λέγανε δεν είσαι εδώ, θα πάτε εκεί, δεν θέλανε. Δεύτερον, κάτω στην Λάρνακα με το που κυκλοφόρησε η φήμη ότι μόλις έρθουνε τα φορτηγά θα πάμε στην Λευκωσία να ενωθούμε με τον στρατό ξηράς, σε ένα δεκαπεντάλεπτο είχανε εξαφανιστεί άπαντες και τρίτον με αυτούς που μίλησα…δυο τρεις που μίλησα στην Λεμεσό μου είπανε ‘Ο πόλεμος γίνεται στην Λευκωσία, τι μας νοιάζει εμάς;’
-: Αυτό σου το είπανε Ελληνοκύπριοι;
Κων/νου: Ελληνοκύπριοι ναι.
-: Γιατί νόμιζα ότι είπες ότι σου το είπανε Τουρκοκύπριοι.
Κων/νου: Όχι, όχι. Ελληνοκύπριοι. Αυτός είχε το φαναρτζίδικο αμέσως που πήγα, με πήγε το παιδί για να μου διορθώσει το φτερό που μου χτύπησε. Βέβαια και ήτανε Ελληνοκύπριοι, οι άλλοι είχανε εκεί τις οικογένειες τους, είχανε τις περιουσίες τους εκεί. Οι Τουρκοκύπριοι ήτανε πάρα πολύ καλοί άνθρωποι κύριε Κακαρά. Εγώ γνώρισα πάρα πολλούς Τουρκοκύπριους στην Αμμόχωστο που έβγαινα, μάλιστα ένα παιδί που πήγαινα στην…σε ένα συνεργείο και έφτιαχνα το αυτοκίνητο λίγους μήνες πριν από το πραξικόπημα, με ρωτάει μου λέει ‘Κάνετε ασκήσεις εσείς καθόλου;’ Τι να του πω, του λέω ‘Εμείς είμαστε Ναυτικό τι ασκήσεις να κάνουμε εμείς έχουμε τα πλοία μας και τα…’ τέτοια. ‘Εμάς…’ λέει ‘…κάθε σαββατοκύριακο έρχονται Τούρκοι αξιωματικοί και μας πηγαίνουνε πεζοπορίες πάνω στα βουνά…

2 Ιουνίου 2011